اثربخشی آموزش ابراز وجود بر جرأت‌ورزی وحل مسألۀ اجتماعی دانش‌آموزان پسر قربانی قلدری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

3 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش ابراز وجود بر حل مسألۀ اجتماعی و جرأت‌ورزی دانش‌آموزان پسر قربانی قلدری در دورۀ متوسطه اول انجام شد. روش پژوهش ‌شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ دانش‌آموزان پسر قربانی قلدری دورۀ اول متوسطه شهر مریوان بود که در سال‌تحصیلی ۹۸-۹۷ مشغول تحصیل بودند با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای ۶۰ دانش‌آموز انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش(۳۰) و کنترل (۳۰) جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته دو جلسه (در مجموع ۱۲ جلسه) به صورت گروهی مداخله آموزش ابراز وجود دریافت کردند، اما گروه کنترل در طی انجام پژوهش آموزشی دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های قربانی قلدری، جرأت‌ورزی و حل مسألۀ اجتماعی بود. تحلیل داده‌ها به روش تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که آموزش ابراز وجود بر میزان جرأت‌ورزی دانش‌آموزان قربانی قلدری تأثیر معناداری داشته است، اما بر حل مسألۀ اجتماعی تأثیری نداشته است. مطابق یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که از آموزش مهارت ابراز وجود می‌توان به عنوان یک روش کارآمد برای افزایش جرأت‌ورزی دانش‌آموزان قربانی قلدری استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Assertiveness Training on Assertion and Social Problem Solving of Male Students Who are Victims of Bullying

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mohammadi 1
  • Abolfazal Farid 2
  • Ramin Habibi Kalibar 2
  • Javad Mesrabadi 3
1 PhD Student in Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Azerbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Azerbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.
3 Professor, Department of Educational Sciences, Azerbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effectiveness of assertiveness training on assertion and social problem solving of male victims of bullying in junior high school. The research method was quasi-experimental with pre-test, post-test with control group. The statistical population of the study consisted of all male high school students in Marivan city, who were studying in the 2018-2019 academic year. Using cluster random sampling method, 60 students were selected and randomly assigned to experimental (30) and control (30) groups. The participants of the experimental group were trained in groups for six weeks and two sessions per week (12 sessions in total). The experimental group received assertiveness training intervention as a group for six weeks, but the control group did not receive assertiveness training during the study. Research tools included questionnaires of bullying, assertiveness and social problem solving. Data were analyzed using analysis of covariance. The results showed that assertiveness training had a significant effect on the level of assertion but no effect on social problem solving. According to the findings of the present study, it can be concluded that assertiveness skills training can be used as an effective method to increase the assertion of students who are victims of bullying.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assertion
  • assertiveness
  • bullying
  • social problems solving

مراجع

کاهش قربانی شدن فلنر دانش‌آموزان قربانی قلدری. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، ۱۶(۶۳): ۷۵-۹۰.
بیرامی، منصور.، هاشمی، تورج.، میرنسب، میرمحمود، و کلیایی، لیلا (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش حل مسألۀ اجتماعی بر مؤلّفه‌های کفایت اجتماعی دانش‌آموزان قربانی قلدری.دو فصلنامه شناخت اجتماعی، ۷ (۱): ۵۳-۷۴.
پیری، لیلا و شهرآرای، مهرناز (1384). بررسی رابطه میان سبک‌های هویت، ابراز وجود، و سبک‌های مقابله. مطالعات روان‌شناختی، ۱ (۲): ۳۹-۵۴.
خاکپور، سودابه.، جعفری، علیرضا و جعفری، اصغر (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر ابراز وجود دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان. علوم رفتاری (ابهر), 22(6): 59-70.
رضاپور، میثم.، سوری، حمید و خداکریم، سهیلا (۱۳۹۲). روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس‌های ارتکاب زورگویی و قربانی شدن پرسشنامه زورگویی الوئوس در مدارس راهنمایی.  ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، سال اول(۴): ۲۱۲-۲۲۱.
محمدخانی، شهرام (۱۳۸۳). مهارت جرأت‌مندی «ویژۀ والدین». تهران: طلوع دانش.
محمدخانی، شهرام (۱۳۹۰). مهارت جرأت‌مندی «ویژۀ دانش‌آموزان». تهران: طلوع دانش.
مخبری، عادل.، درتاج، فریبا و دره‌کردی، علی (۱۳۹۰). بررسی شاخص‌های روانسنجی و هنجاریابی پرسشنامه توانایی حل مسأله اجتماعی. فصلنامه علمی پژوهشی اندازه‌گیری تربیتی، ۱(۴): ۵۵-۷۲ .
معتمدین، مختار و عبادی؛ غلامحسین(۱۳۹۲). آموزش ابراز وجود (چگونه راحت زندگی کنیم؟). تبریز: انتشارات فروزش.
مصلح، سید قاسم.، بدری گرگری، رحیم و نعمتی، شهروز (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش شناختی ارتقا امید بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان پسران دانش‌آموز قلدر. مطالعات روان‌شناختی، ۱۵(۳): ۷-۲۲.
نزو، آرتور؛ نزو، کریستین مگوت و دزوریلا، توماس جی (۲۰۱۰). درمان با روش حل مسأله. مترجم سیف، علی اکبر، تهران، دوران.
Asmari Bardehzard, Y., Rasooli, R. and Eskandari, H. (2017). The effectiveness of emotion-focused group-therapy on increase social - emotional skills, decreasing depression, in bullying students. Journal of Psychological Studies, 13(3): 77-94 (Text in Persian).
Avşar, F. and Alkaya, S. A. (2017). The effectiveness of assertiveness training for school-aged children on bullying and assertiveness level. Journal of pediatric nursing, 36: 186-190. https://doi.org/10.1016/j pedn. 2017.06.020.
Bayrāmi, M., Hāshemi, T., Mirnasab, M. and Kolyāei, L. (2017). The effectiveness of social problem solving training program on reducing the bullying victimization of students. Educational Innovations, 16(3): 75-90 (Text in Persian).
Beirami, M., Hashemi, T., Mirnasab, M. and Kolyaei, L. (2018). Effectiveness of Social Problem Solving Training on the Components of Social competence in Students Victim of Bullying. Social Cognition, 7(1): 53-74 (Text in Persian).
Boket, E. G., Bahrami, M., Kolyaie, L. and  Hosseini, S.A. (2016). The effect of assertiveness skills training on reduction of verbal victimization of high school students. International Journal of Humanities and CulturalStudies,3(2):690-699.
Chou, Y.-C. (2020). Navigation of Social Engagement (NOSE) Project: Using a Self-Directed Problem Solving Model to Enhance Social Problem-Solving and Self-Determination in Youth with Autism Spectrum Disorders. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 55(1): 101-114.  
Deniz, M. and E. Ersoy (2016). Examining the Relationship of Social Skills, Problem Solving and Bullying in Adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1). http://dx.doi.org/10. 15345/ iojes.2016.01.001.       
Espelage, D. L., Low, S. and De La Rue, L. (2012). Relations between peer victimization subtypes, family violence, and psychological outcomes during early adolescence. Psychology of Violence, 2(4): 313-324.
Gaffney, H., Ttofi, M. M. and Farrington, D. P. (2019a). Evaluating the effectiveness of school-bullying prevention programs: an updated meta-analytical review. Aggression and Violent Behavior, 45: 111-133. https://doi.org/10.1016 j.avb.2018.07. 001 .
Huitsing, G., Lodder, G. M., Oldenburg, B. and Schacter, H. L., Salmivalli, C., Juvonen, J., and Veenstra, R. (2019). The healthy context paradox: Victims’ adjustment during an anti-bullying intervention. Journal of Child and Family Studies, 28(9): 2499-2509.
Khakpour, S., Jafari, A.l. and Jafari, A.S. ( 2015).  The effectiveness of positive thinking skills training on the assertiveness of first year high school female students. Sciences Behavioral,22(6): 59-70(Text in Persian).
Košir, K., Klasinc, L., Špes, T., Pivec, T., Cankar, G. and Horvat, M. (2019). Predictors of self-reported and peer-reported victimization and bullying behavior in early adolescents: The role of school, classroom, and individual factors. European Journal of Psychology of Education, 35(2): 381- 402.
Menesini, E. and C. Salmivalli (2017). Bullying in schools: the state of knowledge and effective interventions. Psychology, Health & Medicine. 22(sup1): 240-253.
Mohammadkhani, S.H. (2004). Assertiveness skills for students.Tehran: Tolou Danesh.(Text in Persian)
Mohammadkhani, S.H. (2011). Assertiveness skills for Parents .Tehran: Tolou Danesh.(Text in Persian)
Mokhberi, A., Dortaj, F. and Darekurdi,A.( 2011). Questionnaire, psychometrics, and standardization of indicators of social problem solving ability. Quarterly of Educational Measurement, 1(4): 55-72 (Text in Persian).
Mosleh, S., Badri Gargari, R. and Nemati, S. (2019). The effectiveness of cognitive training of hope promotion on cognitive emotion regulation strategies of male students with bullying behaviors. Journal of Psychological Studies, 15(3): 7-22 (Text in Persian)
Motamedin, M. and Ebadi, GH.(2013). Assertiveness Training( How to live comfortable?).Tabriz: Forouzesh. (Text in Persian)
Nezu,M. A., Nezu, C.M. and D,Zurilla. (2010). Problem solving therapy. Saif, Ali-Akbar. Tehran, Dowran (Text in Persian).
Piri, L. and Shahraray, M. (2005). Investigate the relationship between identity styles, assertiveness, and coping styles . Journal of Psychological Studies, 1(2): 39-54. (Text in Persian)
Rezapour, M., Soori, H. and Khodakarim, S. (2014). Testing psychometric properties of the perpetration of bullying and victimization scales with Olweus Bullying Questionnaire in Middle Schools. journal of safety promotion and injury prevention, 1(4): 212- 221(Text in Persian)
Romano, M., Moscovitch, D. A., Ma, R. and Huppert, J. D. (2019). Social problem solving in social anxiety disorder. Journal of anxiety disorders, 68: 102-152. https://doi.org/10.1016/j.janxdis. 2019.102152.
Smith, P. K., Kwak, K. and C Toda, Y. (2016). School bullying in different cultures: Cambridge University Press.     
Sokol, N., Bussey, K. and Rapee, R, M (2016). The impact of victims' responses on teacher reactions to bullying. Teaching and Teacher Education, 55: 78-87. https://doi.org/10.1016/j.tate.2015.11 .002.
Speed, B. C., Goldstein, B. L. and Goldfried, M. R. (2018). Assertiveness training: A forgotten evidence-based treatment. Clinical Psychology: Science and Practice, 25(1): e12216.
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار