نقش میانجی طرحواره های ناسازگار اولیه در رابطة بین ترومای کودکی و ویژگی‌های شخصیت مرزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران

2 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی طرحواره­های ناسازگار اولیه در رابطة بین ترومای کودکی و ویژگی‌های شخصیت مرزی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (معادلات ساختاری) بود. از میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود در سال تحصیلی 1402-1401، از طریق فراخوان اینترنتی، 300 نفر به شیوة نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس شخصیت مرزی (کلاریدگ و بلورکز)، پرسشنامة ترومای دوران کودکی (برنستاین و همکاران) و پرسشنامة طرحواره­های ناسازگار اولیة (یانگ) بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون و روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که ترومای کودکی بر ویژگی‌های شخصیت مرزی اثر مستقیم و معنادار داشت و طرحواره­های بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، دیگر-جهت­مندی، گوش به زنگی و بازداری و محدودیت مختل در رابطة ترومای کودکی و ویژگی‌های شخصیت مرزی نقش واسطه‌ای داشت. در مجموع نتایج نشان داد که مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود. بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می‌شود که رابطة بین طرحواره­های ناسازگار اولیه، ترومای کودکی و ویژگی‌های شخصیت مرزی در مداخله‌های مرتبط با سلامت روانی دانشجویان موردتوجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Mediation Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship between Childhood Trauma and Borderline Personality Traits

نویسندگان [English]

  • Mehrnaz Motaghi Pishnamazi 1
  • Hakimeh Aghayi 2
1 M.Sc. Student, Department of Clinical Psychology, Islamic Azad University, Shahrood Branch, Shahrood, Iran.
2 Assistant Prof, Department of Psychology, Islamic Azad University, Shahrood Branch, Shahrood, Iran
چکیده [English]

The present study aimed to determin the mediating role of early maladaptive schemas in the relationship between childhood trauma and borderline personality traits. The descriptive research method was of the correlation type (structural equations). Among the students of Islamic Azad University of Shahrood in the academic year of 2022-2023, through an internet call, 300 people were selected using available sampling method. The tools were borderline personality scale (Claridig and Blorks), childhood trauma questionnaire (Bernstein et al.) and primary maladaptive schemas questionnaire (Young). Pearson correlation test and structural equation method were used to analyze the data. The findings showed that childhood trauma had a direct and significant effect on the characteristics of borderline personality and the schemas of disconnection and rejection, impaired autonomy and performance, other directedness, over-vigilance and inhibition and impaired limits mediate the relationship between childhood trauma and borderline personality traits. The results showed that the model had a good fit. It is suggested that the relationship between early maladaptive schemas, childhood trauma and borderline personality traits should be taken into consideration in interventions related to students' mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Borderline personality traits
  • childhood trauma
  • early maladaptive schemas

مراجع

ابراهیمی، محمد؛ کامیابی، میترا؛ حاجی‌پور عبایی، نجمه و سلطانی، امان‌اله. (1391). بررسی ساختار عاملی و اعتباریابی فرم کوتاه مقیاس سازگاری اجتماعی در نوجوانان بدسرپرست شهر کرمان در بحران کرونا: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۲۱ (۹): ۹38-۹23. URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6660-fa.html
بهروزی، ناصری؛ شهنی‌ییلاق، منیجه و پورسید، سیدمهدی. (1391). رابطه کمال‌گرایی، استرس ادراک‌شده و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی. راهبرد فرهنگ، 20(5): 102-83. https://www.jsfc.ir/article_43841.html
پاسیار، سحر؛ بقولی، حسین؛ برزگر، مجید و سهرابی، نادره. (1402). اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر بهزیستی روانشناختی، اضطراب سلامت و تصویر بدنی در زنان مبتلا به سرطان پستان. آموزش پرستاری، ۱۲ (۲): 111-101. URL: http://jne.ir/article-1479-1-fa.html
حاجیلری، صبورا. (1399). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر احساس انسجام مادران کودکانADHD، سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد. https://civilica.com/doc/1197309
خساره، حمیده؛ پولادی ریشهری، علی و محمدی، سیدیونس. (1401). اثربخشی طرحواره ‏درمانی بر تاب‌آوری و سازگاری اجتماعی در نوجوانان دختر شهر کرمان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 17(68): 122-115. Doi:10.22034/jmpr.2023.15326
شیرین، زهرا؛ ابوالقاسمی، شهنام؛ رحمانی، محمدعلی و قربان شیرودی، شهره (1402). تعیین اثربخشی طرح‌واره‌درمانی بر درماندگی روان‌شناختی، عدم تحمل بلاتکلیفی و خودتنظیمی هیجانی در زنان مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس مراجعه‌کننده به انجمن ام‌اس تهران. مجله مطالعات ناتوانی، ۱۳، 31-31. URL: http://jdisabilstud.org/article-1-2696-fa.html
صفایی، مریم و شکری، امید (1393). سنجش استرس در بیماران سرطانی: روایی عاملی مقیاس استرس ادراک شده در ایران. روان پرستاری، 2(1): 22-13. URL: http://ijpn.ir/article-1-283-fa.html
عیسی‌زاده، فاطمه؛ حیدری، شیما؛ آقاجان بگلو، سوسن و صفاری‌نیا، مجید. (1399). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر بهبود سازگاری اجتماعی و سرمایه روانشناختی در افراد دارای اختلال هویت‌جنسی. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی،10 (37):28-13.  doi.org/10.22034/spr.2020.109694
عقیلی، سید مجتبی و حجازی، فاطمه. (1401). اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره های ناسازگار اولیه و استرس ادراک شده سالمندان مراکز روزانه شهرستان گرگان. روان شناسی بالینی، 14(1)، 11-1. doi: 10.22075/jcp.2021.21913.2020
علی‌پور، احمد و شریف، نسیم. (1391). بررسی روایی و پایایی پرسشنامه حس انسجام در دانشجویان. پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)، 17(1): 56-50.
فروزان‌فر، فرزانه؛ جبل عاملی، شیدا؛ سلطانی‌زاده، محمد؛ امامی، سیدمحمدحسن و انصاری شهیدی، مجتبی. (1402). مدل پیش‌بینی سازگاری روانی-اجتماعی با بیماری بر اساس استرس ادراک شده و انسجام روانی با میانجیگری شفقت به خود در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی. doi: 10.22059/japr.2023.338827.644193
فرهادی، مریم؛ پسندیده، محمدمهدی و وزیری، شهرام. (1400). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر کاهش استرس، اضطراب، افسردگی و افزایش خودکارآمدی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. روانشناسی بالینی و شخصیت، 19(2)، 69-57. doi: 10.22070/cpap.2021.14285.1082
قمری، لیلا؛ صادقی، نرگس و آذربرزین، مهرداد .(1399). ارتباط بین ادراک حمایت از جانب دوستان و سازگاری روانی-اجتماعی با بیماری در نوجوانان مبتلا به سرطان. مجله پرستاری و مامایی، 19(1): 86-77. URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-4208-fa.html
منظری توکلی، وحید و کریمی، منیره. (1399). اثربخشی آموزش گروهی طرحواره های شناختی بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان ناسازگار دختر دبیرستانی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 9(3)، 22-7. 20.1001.1.2423494.1399.9.3.1.3
یزدانبخش، کامران. (1394). اثربخشی مرور زندگی بر افزایش سازگاری اجتماعی سالمندان بازنشسته. مجله روان‌شناسی پیری، 1(3): 185-179. https://jap.razi.ac.ir/article_330.html?lang=fa
Aghili, M., & hejazi, F. (2022). the effectiveness of schema therapy on primary maladaptive schemas and perceived stress in the elderly of daily centers in Gorgan. Journal of Clinical Psychology, 14(1), 1-11. doi: 10.22075/jcp.2021.21913.2020
Alipour, A., & Sharif, N. (2012). Validity and reliability of the sense of coherence ‎questionnaire in university ‎students, Pajoohande Journal, 17 (1): 50-56 [Text in Persian] URL: http://pajoohande . sbmu.ac.ir/article-1-1276-fa.html
Antonovsky, A. )1993). The structure and properties of the sense of coherence scale. Social Sciense and Medicine, 36(5), 725-733. https://doi.org/10.1016/0277-9536(93)90033
Asplund, D., Bisgaard, T., Bock, D., Burcharth, J., González, E., Haglind, E., & Smedh, K. (2018). Correction to: Pretreatment quality of life in patients with rectal cancer is associated with intrusive thoughts and sense of coherence. International journal of colorectal disease, 33(3), 355-357. DOI: 10.1007/s00384-017-2900-y
Bell, H. M. (1962). Adjustment inventory manual. Palo Alto, Calif: Consulting psychologists press.
Behrouzi, N., Shahniyilaq, M., & Porsaid, S. M. (2011). The relationship between perfectionism, perceived stress and social support with academic burnout. Culture Strategy, 20(5), 102-83.  https://www.jsfc.ir/article_43841.html
Blote, A.W. & Westenberg, P. M. (2019). The temporal association between emotional clarity and depression symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 7(1), 110-118. 
DOI: 10.1016/j.adolescence. 2019.01.005
Braun-Lewensohn, O., Idan, O., Lindstrom, B., Margalit, M. (2022). Salutogenesis and the sense of coherence during the adolescent years. In: Mittelmark, M.B., et al. The Handbook of salutogenesis. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-79515-3_16.
Cohen S, Kamarck T, & Mermelstein R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24, 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404
Curran, T. (2018). An actor-partner interdependence analysis of cognitive flexibility and indicators of social adjustment among mother-child dyads. Personality and Individual Differences, 126, 99-103. https://doi.org/10.1016 /j.paid.2018.01.025
Del-Pino-Casado, R, Espinosa-Medina A, Lopez-Martinez, C, Orgeta V. (2019). Sense of coherence, burden and mental health in caregiving: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 242, 14–21. https://doi.org/10.2307/2136404.
Ebrahimi, M., Kamiabi, M., Hajipoor Abaie, N., & Soltani, A. (2022). Investigating the factor structure and validating the short form of the California social adaptation scale in abused teenagers in Kerman city in the corona crisis: A descriptive study. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 21 (9), 923-938.URL: http://journal. rums.ac.ir  /article-1-6660-fa.html
Eisazadeh, F., Heidary, S., Agajanbaglu, S., & Saffarinia, M. (2020). Study of the effectiveness of schema therapy on improving social adjustment and psychological capital in transsexual persons. Social Psychology Research, 10(37), 13-28. doi: 10.22034/spr.2020.109694 [Text in Persian]
Eriksson, M., & Lindstrom, B. (2005). Validity of antonovsky sense of coherence scale: a systematic review. J Epidemiol Community Health, 59(6): 460-466. DOI: 10.1136/jech.2003.018085
Faramarzi S., Habibollahi S., & Poorseye, S. (2011). The effectiveness of life skills cognitive behavioral group training on adjustment for university students with vision loss. Journal of Exceptional Children, 11 (3), 217-228. URL: http://joec.ir/article-1-227-fa.html [Text in Persian]
Frozanfar, F., Jabal Ameli, S., Soltanizadeh, M., Emami, S. M. H., & ansari shahidi, M. (2023). Model of Predicting Psychosocial Adaptation to Disease According to Perceived Stress and Sense of Coherence with the Mediation Role of Self-Compassion in the Patients with Irritable Bowel Syndrome. Journal of Applied Psychological Research, (), -. doi: 10.22059/japr.2023. 338827.644193. [Text in Persian]
Farhadi, M., Pasandideh, M. M., & Vaziri, S. (2022). Evaluation of the effectiveness of schema therapy on reducing stress, anxiety, depression and increasing self-efficacy in patients with multiple sclerosis. Clinical Psychology and Personality, 19(2), 57-69. doi: 10.22070/cpap. 2021.14285.1082[Text in Persian]
Ghamary, L., Sadeghi, N., & Azarbarzin, M. (2019). The relationship between the perception of support from friends and psychosocial adaptation to the disease in teenagers with cancer. Journal of Nursing and Midwifery, 19(1), 86-77. URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-4208-fa.html [Text in Persian]
Guarino, A., Polini, C., Forte, G., Favieri, F., Boncompagni, I., & Casagrande, M. (2020). The effectiveness of psychological treatments in women with breast cancer: A systematic review and meta-analysis. Journal of clinical medicine, 9(1), 209-215. doi: 10.3390/jcm9010209.
Hajileri, S. (2019). Investigating the effectiveness of schema therapy on the sense of coherence of mothers of ADHD children, The third international conference on psychology, counseling, education and training, Mashhad. https://civilica.com/doc/1197309 [Text in Persian]
Khasareh, H., Pouladi Reyshahri, A., & Mohammadi, S. Y. (2023). The effectiveness of schema therapy on resilience and social adjustment in female adolescents in Kerman. Journal of Modern Psychological Researches, 17(68), 115-122. doi: 10.22034/jmpr.2023.15326. [Text in Persian]
Li, J., Gao, W., Yang, Q., & Cao, F. (2021). Perceived stress, anxiety, and depression in treatment‐naive women with breast cancer: a case‐control study. Psycho‐Oncology, 30(2), 231-239. DOI: 10.1002 /pon.5555 
Manzari Tavakoli, V., & Karimi, M. (2020). The Effectiveness of Group Cognitive Schemas Training on Social Adjustment of Female High School Incompatible Students. Educational and Scholastic studies, 9(3), 7-22. 20.1001.1.2423494 .1399.9.3.1.3
MoshirPanahi, S., Moradi, A.R., Ghaderi, B., McEwen, C., & Jobson, L. (2020). Predictors of positive and negative post-traumatic psychological outcomes in a sample of Iranian cancer survivors. British Journal of Health P sychology, 25(3), 390-404. DOI: 10.1111/bjhp.12412
Nuccitelli, C., Valentini, A., Caletti, M. T., Caselli, C., Mazzella, N., Forlani, G., & Marchesini, G. (2018). Sense of coherence, self-esteem, and health locus of control in subjects with type 1 diabetes mellitus with/without satisfactory metabolic control. Journal of Endocrinological Investigation, 41(3), 307-314. DOI: 10.1007/s40618-017-0741-8
Pasyar S, Bagooli H, Barzegar M, Sohrabi N. (2023). The effectiveness of mindfulness-based stress reduction program on psychological well-being, health anxiety, and body image in women with breast cancer. Journal of Nursing Education, 12 (2),101-111. URL: http://jne.ir/article-1-1479-fa.html [Text in Persian]
Rashid, A., Aqeel, M., Malik, D. B., & Salim, D. S. (2021). The prevalence of psychiatric disorders in breast cancer patients; a cross-sectional study of breast cancer patients experiences in Pakistan. Nat Nurture Journal Psychol, 1, 1-7. DOI:10.47391/NNJP.01
Ramos, A.K., McGinley, M., Carlo, G. (2021). The relations of workplace safety, perceived occupational stress, and adjustment among Latino/a immigrant cattle feedyard workers in the United States. Safety Science, 139, 105-109. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2021.105262
Sevi, B., Urganci, B., & Sakman, E. (2020). Who cheats? An examination of light and dark personality traits as predictors of infidelity. Personality and Individual Differences, 164, 110126. https://doi.org/10.1016 /j.paid.2020.110126
Shirin, Z., Abolghasemi, S., Rahmani, M.A, Ghorban Shiroudi, S. (2023). Determining the Effectiveness of Schema Therapy on Psychological Distress, Intolerance of Uncertainty and Emotional Self-regulation in Women with Multiple Sclerosis Referred to MS Society of Tehran City, Iran. Middle Eastern Journal of Disability Studies,13, 31-31. URL: http://jdisabilstud .org/article-1-2696-fa.html
Wang, X., Zhang, Q., Shao, J., & Ye, Z. (2020). Conceptualisation and measurement of adaptation within the Roy adaptation model in chronic care: a scoping review protocol. British Medical Journal, 10(6): e036546. doi: 10.1136/bmjopen-2019-036546.
Wu, H. S., Davis, J. E., & Chen, L. (2021). Bright light shows promise in improving sleep, depression, and quality of life in women with breast cancer during chemotherapy: findings of a pilot study. Chronobiology International, 38(5): 694-704. 
DOI: 10.1080/07420528.2021.1871914
Young, J.E., Klosko, J.S., & Weishaar, M.E. (2006) Schema therapy: A practitioner’s guide. A Division of Guilford Publications, Inc. https://www.guilford.com/books/Schema-Therapy/Young-Klosko-Weishaar/9781593853723.
Yazdanbakhsh, K. (2016). Effects of life review on social adjustment of retirees' elderly persons. Aging Psychology, 1(3), 179-185. https://jap.razi.ac.ir/article_330.html?lang=fa [Text in Persian]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار