اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر تمرکز حواس بر دامنۀ‌ توجه و تکانشگری دانش‌آموزان مبتلابه اختلال نارسایی‌توجه/ فزون‌کنشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران.

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران.

5 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف پژوهش تعیین اثربخشی بازی‌های تمرکز حواس بر دامنۀ توجه و تکانشگری دانش‌آموزان با اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی بود. طرح پژوهش نیمه‌ آزمایشی از نوع پیش‌آزمون– پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل دانش‌آموزان پسر مبتلا به اختلال نارسایی‌توجه/ فزون‌کنشی مقطع ابتدایی شهرستان شاهرود در سال تحصیلی 96-95 بود که از بین آن‌ها نمونه‌ای 24 نفری به روش هدفمند انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. ابزار پژوهش، مقیاس درجه‌‌بندی اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی، پرسشنامه‏های مشکلات رفتاری کانرز، نسخه معلم و والد و آزمون مربع‌های دنباله‌دار تولوز– پیرون بود. گروه آزمایش طی 10 جلسه 50 دقیقه‌ای آموزش دیدند، اما گروه کنترل مداخله‌ای را دریافت نکردند. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس تک‏متغیره و چندمتغیره نشان داد نمرات گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در متغیر تکانشگری، به‌طور معنادار کاهش یافته و نمرات دامنه توجه در گروه آزمایش افزایش معناداری یافته است. بنابراین، می‏توان گفت بازی‏‌درمانی از طریق افزایش تمرکز حواس بر افزایش دامنۀ توجه و کاهش تکانشگری دانش‏آموزان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Play Therapy Based on Focusing on the Range of Attention and Impulsivity Level in Students with Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Mohsen Yahyavizanjani 1
  • Mahboobe Taher 2
  • Abbasali Hosein khanzade 3
  • Mojgan Naghdi 4
  • Arezoo Mojarrad 5
1 M.A. in Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
3 Associate Professor of Psychology, Guilan University, Rasht Iran
4 PhD of General Psychology Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
5 M.A in Family Counseling, University of Mohaghegh Ardabili, Ardebil, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the study was to determine the effectiveness of attention-focused Plays on the attention and impulsivity of students with attention deficit/ hyperactivity disorder (ADHD). The design of this research was quasi experimental with pre-test, post-test and control group. The statistical population consisted of all boy students with ADHD in Shahrood, at 2016-17 academic years. The participants included 24 students who were selected through purposive sampling and assigned to two experimental and control groups. The research tools were attention deficit/ hyperactivity disorder rating scale, Conner's Behavioral Problem Questionnaire, teacher versions and parent version, and the Toulouse& Piron Comet Squares. The experiment group received training in 10 sessions 50 minutes, but the control group did not receive any interventions. One way and multiple variance analysis of covariance showed that the experimental group scores significantly decreased in the impulsivity variable and the range of attention in the experimental group was significantly higher than the control group. So, play therapy through increasing sensations focus may be effective in increasing attention and decreasing impulsivity of students with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention deficit/ hyperactivity disorder
  • attention range
  • impulsivity
  • play therapy

مراجع

ایروانی، محمود (1394). روان‌شناسی آزمایشی (تجربی). تهران: شمس.
پاشا، غلامرضا و اخوان، گیتی (1388). تأثیر موسیقی فعال بر حافظه و توجه بیماران اسکیزوفرن مرد و زن مرکز شفا دزفول. یافته‌های نو در روان‌شناسی (روان‌شناسی اجتماعی)، 4(11): 46-35.
حسین‌خانزاده، عباسعلی (1396). روان‌شناسی و آموزش کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه. تهران: آوای نور.
رامش، سمیه.، صمیمی، زبیر و مشهدی، علی (1397). بهبود بازداری شناختی کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/ فزون‌کنشی در بستر آموزش حافظه کاری هیجانی. روان‌شناسی شناختی، 6(1): 45-35.
رینی، ورنر (بی‌تا). رشد و تقویت مهارت‌های ادراکی‌حرکتی، ترجمه حسین­علی سازمند و مهدی طباطبایی‌نیا. (1398). تهران: دانژه.
شوشتری، مژگان.، ملک­پور، مختار.، عابدی، احمد و اهرمی، راضیه (1390). اثربخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی­های توجهی بر میزان توجه کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه -بیش فعالی – تکانشگری. مجله روان‌شناسی بالینی، 3 (3): 27-17.
شهاییان، آمنه.، شهیم، سیما.، بشاش، لعیا و یوسفی، فریده (1386). هنجاریابی تحلیل عاملی و پایایی فرم کوتاه ویژه والدین، مقیاس درجه­بندی کانرز برای کودکان 6 تا 11 ساله در شهر شیراز. مطالعات روان‌شناختی، 3 (3): 120-97.
عاشوری، محمد و دلال­زاده بیدگلی (1397). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری بر مشکلات رفتاری و مهارت­های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون­کنشی. مجله توان‌بخشی، 19 (2): 115-102
کدخدائی، مهین­السادات.، احمدی، احمد و عابدی، احمد (1396). بررسی تأثیر آموزش برنامه والدگری بارکلی بر سلامت روان مادران کودکان پسر دارای اختلال نقص توجه- فزون­کنشی مقطع ابتدایی (12-7 ) شهر اصفهان. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 18(3): 24-12.
محمداسماعیل، الهه (1398). بازی‌درمانی نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردها. تهران: دانژه
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). American Psychiatric Pub.
Anastopoulos, A.D., DuPaul, G.J., Weyandt, L.L., Morrissey-Kane, E., Sommer, J.L., Rhoads, L.H., and al. (2018). Rates and patterns of comorbidity among first-year college students with ADHD. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology. 47(2): 236-47.
Ashori, M., Ghasemzadeh, S. and Dallalzadeh Bidgoli, F. (2019). The impact of play therapy based on cognitive-behavioral model on the social skills of preschool children with attention deficit/hyperactivity disorder. Quarterly Journal of Child Mental Health. 6(2): 27-39. (Text in Persian)
Atayi, M., Hashemi Razini, H. and Hatami, M. (2018). Effect of cognitive-behavioral play therapy in the self-esteem and social anxiety of students.  Journal of Research & Health. 8(3): 278-285.
Barkley, R. A. and Murphy, K. R. (2006). Attention-deficit Hyperactivity Disorder: A Clinical Workbook. Guilford Press.‏
Berg, J. M., Latzman, R. D., Bliwise, N. G. and Lilienfeld, S. O. (2015). Parsing the heterogeneity of impulsivity: A meta-analytic review of the behavioral implications of the UPPS for psychopathology. Psychological assessment. 27(4): 1129.
Bianchini, R., Postorino, V., Grasso, R., Santoro, B., Migliore, S., Burlò, C and Mazzone, L. (2013). Prevalence of ADHD in a sample of Italian students: A population-based study. Research in Developmental Disabilities. 34(9): 2543-2550.
Brown, S., Mitchell, T.B., Fite, P.J. and Bortolato, M. (2017). Impulsivity as a moderator of the associations between child maltreatment types and body mass index. Child Abuse & Neglect. 67(1): 137-146.
Elahe, M.E. (2019). Game Therapy Theories, Methods and Applications. Tehran: Danjeh. (Text in Persian)
Fridman, M., Banaschewski, T., Sikirica, V., Quintero, J. and Chen, K.S. (2017). Access to diagnosis, treatment, and supportive services among pharmacotherapy-treated children/adolescents with ADHD in Europe: Data from the Caregiver Perspective on Paediatric ADHD survey. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 13(1):947-58.
Hoshina, A., Horie, R., Giannopulu, I. and Sugaya. M. (2017). Measurement of the effect of digital play therapy using biological information. Procedia Computer Science. 112(1): 1570-9
Hosseinkhanzade, A. (2015). Psychology and Education of Children and Adolescents with Special Needs. Tehran: Avayenor. (Text in Persian)
Irvani, M. (2015). Experimental Psychology. Tehran: Shams. (Text in Persian)
Jayne, K.M. and Ray, D.C. (2016). Child-centered play therapy as a comprehensive school counseling approach: directions for research and practice. Person-Centered & Experiential Psychotherapies, 15(1): 5-18.
Kadkhodaie, M.S., Ahmadi, A. and Abedi, A. (2017). The effect of Barkley’s parenting program on mental health of mothers of boys with attention deficit hyperactivity disorder in elementary school (7-12) in Isfahan. Knowledge & Research in Applied Psychology. 18(3): 12-24. (Text in Persian)
Landreth, G.L., Ray, D.C. and Bratton, S. (2009). Play therapy in elementary school, Psychology in the School, 46(3): 1-9.
Monastara, V.J. (2009). Electroencephalographic biofeedback as a treatment for attention deficit hyperactivity disorder: rational and empirical foundation. Child Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 14(1): 55- 82.
Mora, L, Sebille, K. and Neill, L. (2018). An evaluation of play therapy for children and young people with intellectual disabilities. Research and Practice in Intellectual and Developmental Disabilities. 5(2): 1-14.
Pasha, G.R. and Akhavan, G. (2009). The effect of active music on memory and attention of schizophrenic patients, male and female, Dezful Healing Center. New Findings in Psychology (Social Psychology). 4(11): 35-46. (Text in Persian)
Patterson, L., Stutey, D. M. and Dorsey, B. (2018). Play therapy with African American children exposed to adverse childhood experiences. International Journal of Play Therapy. 27(4): 215-226.
Pittala, E.T., Georges-Chaumet, Y.S., Favrot, C., Tanet, A., Cohen, D. and Saint-Georges, C. (2018). Clinical outcomes of interactive, intensive and individual (3i) play therapy for children with ASD: A two-year follow-up study. Bio Medical Central Pediatrics. 18(1): 165.
Ramesh, S., Samimi, Z. and Mashhadi, A. (2018). The improvement cognitive inhibition in children with attention deficit / hyperactivity disorder in the context of emotional working memory training. Journal of Cognitive Psychology. 6(1): 35-45. (Text in Persian)
Rey, D., Bratton, S., Rhine, T. and Jones, L. (2001). The effectiveness of play therapy: Responding to the critics. International Journal of play therapy. 10(1): 85-108.
Riny, v.(2015). Develop and Strengthen Perceptual and Motor Skills. Translator, Sazmand H.A. Tehran: Danjeh. (Text in Persian)
Rodríguez, C., González-Castro, P., García, T., Núñez, J. C. and Alvarez, L. (2014). Attentional functions and trait anxiety in children with ADHD. Learning and Individual Differences. 35(14): 147- 152.
Shahabian, A., Shahim, S., Bashash, L. and Yousefi, F. (2005). Normalization of factor analysis and reliability of short form for parents, Concert rating scale for children 6 to 11 years old in Shiraz. Quarterly Journal of Psychological Studies. 3(3): 97-120. (Text in Persian)
Shereena, E. A., Gupta, R. K., Bennett, C. N., Sagar, K. J. V. and Rajeswaran, J. (2018). EEG neurofeedback training in children with attention deficit/ hyperactivity disorder: A cognitive and behavioral outcome study. Clinical EEG and Neuroscience, 50 (4): 242-255.
Shoshtari, M., Malekpoor, M., Abedi, A. and Ahromi, R. (2011). Effectiveness of early interventions based on attention deficit hyperactivity disorder in children with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Clinical Psychology. 3(3): 17-27. (Text in Persian)
Tessier, V. P., Normandin, L., Ensink, K. and Fonagy, P. (2016). Fact or fiction? A longitudinal study of play and the development of reflective functioning. Bulletin of the Menninger clinic. 80(1): 60-79.
Zhang, A., Jia, Y. and Wang, J. (2019). Applying play therapy in mental health services at primary school. SHS Web of Conferences, 60. https://www.shs conferences.org/articles/shsconf/abs/2019/01/shsconf_phecss19_01008/shsconf_phecss19_01008.html

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار