نقش واسطه‌ای حمایت اجتماعی و شادکامی در رابطه قدردانی و اضطراب مرگ در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور تعیین روابط ساختاری قدردانی و اضطراب مرگ با نقش میانجی‌گری حمایت اجتماعی و شادکامی در میان سالمندان ساکن آسایشگاه کهریزک استان تهران انجام‌شده است. 352 نفر از سالمندان آسایشگاه کهریزک به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از مقیاس‌های اضطراب مرگﺗﻤﭙﻠﺮ، قدردانی مک کالو و همکاران، حمایت اجتماعی ادراک‌شده زیمت و همکاران و شادکامی آکسفوردآرگیل و لو استفاده شد. بعد از بررسی تحلیل تأییدی مقیاس‌ها، ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگو یابی معادلات ساختاری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که الگوی تدوین‌شده از برازش و برازندگی مطلوبی برخوردار است؛ همچنین متغیرهای قدردانی، حمایت اجتماعی ادراک‌شده و شادکامی به‌طور معناداری اضطراب مرگ را پیش‌بینی کردند. این متغیرها به‌طور منفی و معنادار پیش‌بین‌های اضطراب‌مرگ هستند. همچنین روش تحلیل میانجی به روش بوت استرپ انجام گرفت که نتایج تحلیل گویای آن بود که متغیر قدردانی می‌تواند از طریق افزایش حمایت اجتماعی ادراک‌شده و شادکامی میزان اضطراب مرگ را کاهش دهد. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که اضطراب مرگ سالمندان متأثر از حمایت اجتماعی ادراک‌شده و میزان شادکامی آن‌هاست. بنابراین توجه به نقش حمایت اجتماعی ادراک‌شده و میزان شادکامی در تبیین رابطه قدردانی و اضطراب مرگ در سالمندان حائز اهمیت است و می‌توان با ایجاد ظرفیت‌هایی برای افزایش این متغیرها اضطراب مرگ را در سالمندان کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Mediation Role of Social Support and Happiness on The Relationship between Gratitude and Death Anxiety in The Elderly

نویسندگان [English]

  • saba poordad 1
  • Khodamorad Momeni 2
  • Jahangir karami 2
1 Master of Psychology, Faculty of Social Sciences and Education, razi university, Kermanshah, Iran
2 Associate Professor Department of Psychology, Faculty of Social Sciences and Education, razi university, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted to determine the structural relationship between gratitude and death anxiety with the role of mediation of social support and happiness among elderly residents of the Kahrizak sanatorium in Tehran province. 352 elderly person residents of Kahrizak sanatorium were selected as stratified random sampling. To collect data Scales of death anxiety Templer, gratitude McCullough et al., perceived social support Zimm et al. and Oxford Happiness Argyle &Lu, was used. After the Confirmatory Factor Analysis, the evaluation of the proposed model was analyzed by structural equation modeling. The findings of the study showed that the developed model had suitable fitness and fitness. also, gratitude and perceived social support and happiness significantly predicted death anxiety. These variables were negative and significant predictors for death anxiety. Also, the method of mediation analysis was done using the Bootstrap method. The results of the analysis revealed that gratitude could reduce the level of death anxiety by increasing perceived social support and happiness. According to the findings of this research, it could be concluded that death anxiety of the elderly is affected by perceived social support and their level of happiness. Therefore, attention to the role of perceived social support and the amount of happiness in explaining the relationship of gratitude and death anxiety in the elderly was important. So be created by building capacity to increase these variables was reducing death anxiety in the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Death Anxiety
  • Elderly
  • Gratitude
  • Happiness
  • Perceived Social Support

مراجع

آذرگون، حسن.، کجباف، محمدباقر و قمرانی، امیر (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش قدردانی Emmons بر کیّفیت زندگی و سلامت روان. تحقیقات علوم رفتاری، 16(1):39-46.
آقابابایی، ناصر و بلچنیو، آگاتا (1393). رابطه احساس قدردانی نسبت به خدا با شخصیت و کارکردهای مثبت روانی در ایران و لهستان. روان شناسی و دین،2(25):11-124.
پهلوان شریف، سعید و مهدویان، وحید (1396). مدل یابی معادلات ساختاری با AMOS. تهران: بیشه.
رجبی، غلامرضا و بحرانی، محمود (1380). تحلیل عاملی سؤال‌های مقیاس اضطراب مرگ، مجله روان‌شناسی، 5(4): 331-344.
سلیمی، عظیمه.، جوکار، بهرام و نیک‌پور، روشنک (1388). ارتباطات اینترنتی در زندگی: بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت، مطالعات روان‌شناختی، 5(3): 81-102.
سواری، کریم و فرزادی، فاطمه (1397). نقش قدردانی در عملکرد تحصیلی و رضایت از زندگی با میانجی‌گری حمایت اجتماعی والدین، اساتید و همکلاسی‌ها، پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 8 (29):23-42.
شانه‌ساززاده، لیلا و نادی، محمدعلی(۱۳۹۷).الگوی ساختاری رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی، قابلیت‌های هوش هیجانی، قدردانی و خوش بینی با بخشش بین فردی در بین دانشجویان پرستاری،روان پرستاری،۶ (۴):۷۴-۸۲..
صدوقی، مجید وحسامپور، فاطمه (1396). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی دانشجویان علوم پزشکی بر اساس قدردانی و معنا در زندگی. مجله اخلاق پزشکی، 11(42):79-89..
علی‌پور، احمد و نور بالا، احمدعلی (۱۳۷۸). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد در دانشجویان‏ دانشگاه‌های تهران، روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۵ (۱ و ۲): ۵۵-۶۶.
عیسی‌زادگان، علی.، سلمان پور، حمزه.، احمدی، عزت‌اله و قاسم‌زاده، ابوالفضل(1395). نقش تمایل به بخشش، قدردانی، امید و بهزیستی ذهنی در رضایت از زندگی، فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی،11(42):95-111.
فرح بیجاری،اعظم(1391). رابطه قدردانی با ویژگی‌های شخصیتی و رفتار‌های جامعه‌گرا در دانشجویان دختر و پسر. مطالعات روان‌شناختی، 8(3): 107-134.
فروغان، مهشید.، جعفری، زهرا.، شیرین بیان، پیمانه و قائم مقام فراهانی، ضیا (1387). هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران (1385)، تازه‌های علوم شناختی، 38(10): 29-37.
کدخدازاده، شیوا.، مهرابی، حسینعلی و کلانتری، مهرداد(1394). پیش بینی قدردانی بر اساس سلامت معنوی، حمایت اجتماعی و استرس در دختران نوجوان. روان‌شناسی و دین، 8(29):99-114.
لشنی، زینب (۱۳۸۹). تأثیر آموزشی راهبردهای افزایش قدردانی (مبتنی بر الگوی امویسی، سلیگامن و کلامی - عملی)، بر گسترش عاطفه مشیت و تغییر شادکامی و خوش بینی آزمودنی‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
مویدصفاری،زینب.، محدودی‌زمان، مرتضی.، امیرسرداری ، لیلی و حبّی‌، عمران(1393). بررسی رابطه بین میزان قدردانی و شادکامی با سلامت روان زنان خانواده های نظامی. ابن سینا – فصلنامه پزشکی،۱۶ (۱ و ۲):۶۱-۶۷.
هومن، حیدرعلی (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: سمت.
Adeeb, M., Saleem, M., Kynat, Z., Tufail, M. W. and Zaffar, M. (2017).Quality of life, perceived social support and death anxiety among cardiovascular. Pakistan Heart Journal, 50(2):84-88.
Agababaei, Nasser . and Belchinowo, Agatha (2014). The relationship of the appreciation of god with personality and positive psychological functions in iran and poland. Psychology and Religion, 2 (25): 11-124(Text in Persian).
Ali Pour, A. and Noor Bala, AE. (2000). Preliminary examination of the reliability and validity of oxford happiness inventory in tehran university students. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 5 (1 & 2): 55-66 (Text in Persian).
Althaus, B., Borasio, G. D. and Bernard, M. (2018). Gratitude at the end of life: a promising lead for palliative care. Journal of Palliative Medicine, 21(11): 1566-1572.
Argyle, M. (2013). The psychology of happiness. Routledge.
Argyle, M. and Lu, L. (1990).The happiness of extraverts. Personality and Individual differences, 11(10), 1011-1017.
Azargoon, H., Kajbaf, M. and Ghamarani, A. (2018). The effectiveness of emmons gratitude practice on the quality of life and mental health. Journal of Research in Behavioural Sciences, 16(1): 39-46(Text in Persian).
Barnett, M. D., Anderson, E. A. and Marsden, A. D. (2018). Is death anxiety more closely linked with optimism or pessimism among older adults?. Archives of Gerontology and Geriatrics, 77, 169-173. doi: 10.1016/j.archger.2018.05.003.
Baumeister, R. F. (2018). Happiness and meaningfulness as two different and not entirely compatible versions of the good life. In The Social Psychology of Living Well (pp. 37-49). Routledge.
Birnbaum, Toby. and Friedman, Hershey H., Gratitude and generosity:two keys to success and happiness(February18,2014).AvailableatSSRN: https://ssrn.com/abstract=2398117 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2398117.
Bono, G. and Sender, J. T. (2018). How gratitude connects humans to the best in themselves and in others. Research in Human Development, 15(3-4): 224-237.
Caputo, A. (2015). The relationship between gratitude and loneliness: the potential benefits of gratitude for promoting social bonds. Europe's Journal of Psychology, 11(2): 323-334.
Castro-Schilo, L., Fredrickson, B. L. and Mungas, D. (2018). Association of positive affect with cognitive health and decline for elder mexican americans. Journal of Happiness Studies, 1-16. https://doi.org/10.1007/s10902-018-0053-5.
Davis, D. E., Choe, E., Meyers, J., Wade, N., Varjas, K., Gifford, A. and Worthington Jr, E. L. (2016).Thankful for the little things: a meta-analysis of gratitude interventions. Journal of Counseling Psychology, 63(1): 20-31.
Dickens, L. R. (2017). Using gratitude to promote positive change:a series of meta-analyses investigating the effectiveness of gratitude interventions. Basic and Applied Social Psychology, 39(4): 193-208.
Diego, A. A., Cerna, L. C. and Agdeppa, J. Y. (2018). Happiness among selected filipino elderly: a consensual qualitative research. Advanced Science Letters, 24(4): 2611-2615.
Farah Bijari, Azam (2012). The relationship between gratitude with personality characteristics and prosocial behaviors in a sample of girls and boys university students. Psychological Studies,8 (3):107-134(Text in Persian).
Foroughan, M., Jafari, Z., Shirinbian, P. and Farahani, z. (2009). Standardization of a brief examination of the cognitive status of the elderly in Tehran (2006). New Developments in Cognitive Science, 38 (10): 29-37 (Text in Persian).
Frady, K. (2014). Depression, social support, and self-rated health in older adults. University of Rhode Island.
Fredrickson, B. (2013). Love 2.0: How our supreme emotion affects everything we feel, think, do, and become. Avery.
Heidari, F., Amiri, A. and Amiri, Z. (2016). The effect of person-centered narrative therapy on happiness and death anxiety of elderly people. Asian Social Science, 12(10): 117-126.
Hooman, Heidar Ali (2006). Structural Equation Modeling Using LISREL Software. Tehran: Samet (Text in Persian).
Issazadegan, Ali., Salmanpour, Hamzeh., Ahmadi, Ezzatollah. and Ghasemzadeh, Abolfazl (1395). Role of tendency to forgive,gratitude,hope and subjective well-being in life satisfaction. Quarterly New Psychological Research, 11 (42):95-111(Text in Persian).
Khodkhodazadeh, Shiva., Mehrabi, Hossein Ali . and Kalantari, Mehrdad (2015). Antecedents for spiritual wellbeing, social support and stress in adolescent girls. Psychology and Religion, 8 (29): 99-114(Text in Persian).
Killen, A. and Macaskill, A. (2015). Using a gratitude intervention to enhance well-being in older adults. Journal of Happiness Studies, 16(4): 947-964.
Kong, F., Ding, K. and Zhao, J. (2015). The relationships among gratitude, self-esteem, social support and life satisfaction among undergraduate students. Journal of Happiness Studies, 16(2): 477-489.
Lashni, Zeinab. (2011). The educational effect of grateful enhancement strategies on the development of empathy and change of happiness and optimism of subjects. Master's thesis, Shahed University (Text in Persian).
Lin, C. C. (2015). Impact of gratitude on resource development and emotional well-being. Social Behavior and Personality: an International Journal, 43(3): 493-504.
Lin,C.C.(2016).The roles of social support and coping style in the relationship between gratitudeandwellbeing. Personality and Individual Differences, 89,1318.https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.09.032.
Lo, H. H., Kwok, S. Y., Yeung, J. W., Low, A. Y. and Tam, C. H. (2017). The moderating effects of gratitude on the association between perceived parenting styles and suicidal ideation. Journal of Child and Family Studies, 26(6):1671-1680.
Ma, L. K., Tunney, R. J. and Ferguson, E. (2017). Does gratitude enhance prosociality?: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 143(6): 601-635.
Maureen, M. (1999). Mini-mental state examination. Galter Health science's library. Last updated: June, 6.
McCullough, M. E., Emmons, R. A. and Tsang, J. A. (2002). The grateful disposition: a conceptual and empirical topography. Journal of Personality and Social Psychology, 82(1): 112-127.
Menzies, R. E., Zuccala, M., Sharpe, L. and Dar-Nimrod, I. (2018). The effects of psychosocial interventions on death anxiety: A meta-analysis and systematic review of randomised controlled trials. Journal of Anxiety Disorders. 59:64-73. doi: 10.1016/j.janxdis.2018.09.004.
Moayed Saffari, Z., Mahdoodizaman, M., Amirsardari, L. and Hobbi, E. (2014). Evaluation the relationship between gratitude, happiness and mental health among women in military families. EBNESINA- Journal of Medical, 16(1): 61-67(Text in Persian).
Pahlavan Shahif, Saeed. and Mahdavian, Vahid. (2018). Structural Equation Modeling with AMOS. Tehran: Biseh (Text in Persian).
Petrocchi, N. and Couyoumdjian, A. (2016). The impact of gratitude on depression and anxiety: the mediating role of criticizing, attacking, and reassuring the self. Self and Identity, 15(2): 191-205.
Rajabi, Gh. and Bohrani, M. (2002). Factor analysis of questions about death anxiety scale. Journal of Psychology, 5 (4): 331-344 (Text in Persian).
Razavi, V. (2015). Relationship between social support and hope and death anxiety among the old people of Tehran Omid Cultural Center. International Journal of Life Sciences, 9(2): 65-70.
Sadoghi, M. and Hesampour, F. (2018). Predicting psychological well-being based on gratitude and meaning in life among medical sciences students. Medical Ethics Journal, 11(42): 79-89(Text in Persian).
Safaria, T. (2014). Forgiveness, gratitude, and happiness among college students. International Journal of Public Health Science (IJPHS), 3(4): 241-245.
Salimi A., Jokar, B. and Nikpour, R. (2009). Internet communication in life: the role of perceived social support and loneliness in the use of the internet. Psychological Studies.5 (3): 81-102 (Text in Persian).
Savari, Karim . and Farzadi, Fatemeh (2018). The role of appreciation in academic performance and life satisfaction by mediating social support for parents, faculty and classmates.Social Psychology Research,8(29):23-42(Text in Persian).
shaneszzadeh, l. and Ali Nadi, M. (2018). Structural model of the relationship between big five traits, emotional intelligence abilities and positive psychological characteristics (gratitude-optimism) whit interpersonal forgiveness among nursing students. Journal of Nursing Education, 6(4): 74-82(Text in Persian).
Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. The Journal of General Psychology, 82(2): 165-177.
Tomer, A. (2018). Death attitudes and the older adult: theories concepts and applications. Routledge.
Veenhoven, R. (2015). Informed pursuit of happiness: what we should know, do know and can get to know. Journal of Happiness Studies, 16(4): 1035-1071.
Vondracek, F. W., Lerner, R. M. and Schulenberg, J. E. (2019). Career development: a life-span developmental approach. Routledge.
Watkins, P. C., McLaughlin, T. and Parker, J. P. (2019). Gratitude and subjective well-being: cultivating gratitude for a harvest of happiness. In Scientific Concepts Behind Happiness, Kindness, and Empathy in Contemporary Society (pp. 20-42). IGI Global. DOI: 10.4018/978-1-5225-5918-4.ch002
Wong, P. T., Carreno, D. F. and Oliver, B. G. (2018). Death acceptance and the meaning-centred approach to end-of-life care. Curing the Dread of Death: Theory, Research and Practice, 185.
Wongpakaran, T., Wongpakaran, N. and Ruktrakul, R. (2011). Reliability and validity of the multidimensional scale of perceived social support (MSPSS): thai Version. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health : CP & EMH, 7, 161–166. doi:10.2174/174501790110701016.
Xiang, Y., Chao, X. and Ye, Y. (2018). Effect of gratitude on benign and malicious envy: the mediating role of social support. Frontiers in Psychiatry, 9, 139. doi:10.3389/fpsyt.2018.00139.
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G. and Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52(1): 30-41.
 
مطالعات روان‌شناختی
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 54
اردیبهشت 1398
صفحه 57-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار