اثربخشی برنامه های تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود خواندن دانش آموزان دارای اختلال خواندن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه گیلان

2 دانشجوی دکترای روان‌شناسی عمومی دانشگاه گیلان

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی دانشگاه گیلان

4 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد‌ علوم و تحقیقات کرمانشاه

5 دانشجوی دکتری روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

خواندن یکی از مهارت‌های اساسی است که ما را در دریافت و درک اطلاعات و مفاهیم جدید یاری می‌دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان دارای اختلال خواندن انجام شد. نوع مطالعه حاضر، شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه شامل 30 نفر از دانش‌آموزان پایه دوم و سوم ابتدایی دارای اختلال خواندن بود که از مراکز اختلال‌های یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 92-91 انتخاب، و به صورت همتا در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایدهی شده‌اند. برنامه تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری در طول ۱٠جلسه یک ساعته به گروه آزمایش آموزش داده شد. در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون خواندن و نارساخوانی کرمی نوری و مرادی استفاده شد. داده‌های پژوهش با تحلیل کوواریانس یک‌متغییره و چندمتغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد استفاده از برنامه‌های تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود نمره عملکرد خواندن و مؤلفه‌های خواندن کلمات، زنجیره کلمات، آزمون قافیه، نامیدن تصاویر، درک کلمات، حذف آواها، و آزمون نشانه‌های حرف در دانش-آموزان مؤثر است در حالی که اثر این برنامه‌ها بر مؤلفه‌های درک متن، خواندن ناکلمات و شبه‌کلمات، و آزمون نشانه‌های مقوله، معنی‌دار نبود. بنابراین استفاده از این رویکرد در درمان افراد مبتلا به اختلال خواندن در کنار سایر روش‌های درمانی پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Programs to Strengthen Working Memory and Visual Perception on Improving Reading Students with Reading Disorder

نویسندگان [English]

  • abas ali hossinkhanzade 1
  • Pegah Azadimanesh 2
  • Hatam Mohammadi 3
  • Sousan Ahmadi 4
  • Saeid Sadeghi 5
چکیده [English]

Reading is one of the fundamental skills which help people to gain and understand new information and concepts. Current study aimed to investigate the efficacy of working memory and visual perception improvement training on the improvement of reading performance in students with dyslexia. Present research was a quasi-experimental study with pretest-posttest and control group design. Study sample consisted of 30 second and third grade elementary school boys with dyslexia that were studying at the learning disability centers in Kermanshah in 2012-2013 academic year. The participants were matched according to their characteristics. Then the students were randomly assigned to experimental (n= 15) or control (n= 15) groups. The experimental group received 10 one-hour sessions of working memory and visual perception improvement training. Data were collected using Reading and Dyslexia Test (Karami Noori & Moradi) and were analyzed using univariate and multivariate analysis of covariance. Results showed that working memory and visual perception improvement program had significant impact on the improvement of reading performance and its components including word reading, word string, rhyme test, image naming, word understanding, sound omission, and letters and signs test while the effect of the program was not significant on understanding the text, read nonwords and pseudo-words, and signs test categories. It is suggested that working memory and visual perception improvement program be used as a complementary treatment for individuals with dyslexia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reading
  • active memory
  • visual perception
  • dyslexia

مراجع

احمدپناه، محمد (1389). فرایند یادگیری خواندن در کودکان با آسیب بینایی و عادی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 10(2)، 198-185.
حمزه لو، محمد.، مشهدی، علی و صالحی فدری، جواد‌ (1393). اثربخشی آموزش رایانه‌ای بازداری و حافظة کاری بر نشانه‌ها و اختلال‌های همبود زندانیان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی در بزرگسالان. روانشناسی بالینی، 6(1)، 13-1.
دانش‌نیا، فریده.، رزم‌آرا، اصغر.، آقایی، اصغر و مولوی، حسین (1392). تأثیر نرم افزار حافظه کاری بر میزان عزت نفس، خودپنداری و حافظه میانسالان. مجله پزشکی هرمزگان، 1(17)، 52-45.
سیف نراقی، مریم و نادری، عزت‌الله (1381). اختلالات یادگیری. تهران: امیرکبیر.
شهیم، سیما و هارون رشیدی، همایون (1386). مقایسه عملکرد کودکان دارای اختلالات یادگیری کلامی و غیر کلامی در مقیاس تجدید نظر شده هوشی وکسلر، آزمون دیداری حرکتی بندر گشتالت و مقیاس ریاضیات ایران کی مت. فصلنامه دانش و پژوهش، 2 (3)، 90-61.
فراستیگ، ماریان.، لف‌اور، ولتی و وتیلسی، جان (1375). آزمون پیشرفته ادراکی- بینایی فراستیگ، تشخیص و درمان. ترجمۀ مصطفی تبریزی و معصومه موسوی. تهران: فراوران.
قائدی، الهام و همتی علمدارلو، قربان (1394). اثربخشی آموزش حافظۀکاری رایانه‌یار بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با ناتوانی ریاضی. مطالعات روانشناختی، 11(4)، 136-119.
کامیابی، مرضیه.، تیموری، سعید و مشهدی، علی (1393). اثر‌بخشی آموزش حافظۀ کاری بر کاهش مشکلات خواندن و بهبود حافظه‌کاری دانش‌آموزان نارساخوان. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 2(124)، 41-33.
ﻛﺮﻣﻲ ﻧﻮری، رضا و ﻣﺮادی، ﻋلیرضا (1384). آزﻣﻮن ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮاﻧﻲ. ﺗﻬﺮان: ﺟﻬﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ.
کسائیان، کوثر.، کیامنش، علیرضا و بهرامی، هادی (1392). مقایسه عملکرد حافظۀ فعال و نگهداری توجه دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری، 3(6)، 73-54.
مهری‌نژاد، ابوالقاسم.، صبح‌ قراملکی، ناصر و رجبی‌مقدم، سارا (1391). بررسی توان پیش‌بینی آزمون بندر گشتالت برای آمادگی ابتلا به ناتوانی‌های خواندن و دیکته در کودکان پیش‌دبستانی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(3)، 130-118.
نریمانی، محمد و سلیمانی، اسماعیل (1391). اثربخشی توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجلۀ ناتوانی های یادگیری، 2(3)، 115-91.
Ahmadpanah, M. (2010). Read the learning process in children with visual impairment and normal. Research in the field of Exceptional Children, 10 (2), 185-198 (Text In Persian).
Alloway, T. P. (2011). Improving working memory: Supporting students' learning. London: SAGE.
American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th Ed.). Washington, DC: Author.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5, 5th ed. Arlington: American Psychiatric.
Brooks AD, Berninger VW, Abbott RD.(2011). Letter naming and letter writing reversals in children with dyslexia: Momentary inefficiency in the phonological and or ethnographic loops of working memory. Dev Neuropsychol. 36(7): 84 -95.
Daneshnia, F; Razmara, A; Aghaei., A; & Mawlavi, H. (2013). The impact of working memory application on self-esteem, self-perception and memory in middle-aged. Hormozgan Medical Journal, 1 (17), 45-52(Text In Persian).
DuffC., & Snowling, M. J. (2016). Learning Disorders and Dyslexia. Encyclopedia of Mental Health. 2(3): 5-11.
Frastig, M; Lfavr, V; and Tilsi, A. B. (1996). Advanced test-visual perceptual Frastyg, diagnosis and treatment. Translation Mostafa Tabrizi and Masoumeh Mousavi. Tehran: Faravaran(Text In Persian).
Ghaedi, E; Hemmati Alamdarloo, Gh. (2015). The effectiveness of working memory training computer on mathematics performance of students with math disabilities. Psychological Studies, 11 (4), 119-136(Text In Persian).
Hamze Lu, M; Mashhadi, AS; and Salehi Fadri, J. (2014). The effectiveness of computer training inhibition and working memory on symptoms and comorbid disorders inmates with attention deficit / hyperactivity in adults. Clinical Psychology, 6 (1), 1-13(Text In Persian).
Kaltner, S; Jansen, P. (2014). Mental rotation and motor performance in children with developmental dyslexia. Research in Developmental Disabilities. 3(35): 741-754.
Kamiabi, M, Taimouri, S; & Mashhadi, A. (2014). The effectiveness of working memory training improves working memory to reduce problems reading and dyslexic students. Journal of exceptional education, 2 (124), 33-41(Text In Persian).
Karami Nouri, R., & Moradi, A. (2008). Test reading and dyslexia. Tehran: Jahad University(Text In Persian).
Kartini, A. G., & Susan, E. (2013). Working memory and study skills: a comparison betweendyslexic and non-dyslexic adult learners. Social and Behavioral Sciences, 6(97), 271– 277.
Kassaian, K; Kiamanesh, A; & Bahrami, H. (2013). Compare the performance of working memory and maintenance attention of students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3 (6), 54-73(Text In Persian).
Klingberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Sciences. 7(14): 317–324.
Klingberg, T; Fernell, E; Olesen, P. J; Johnson, M; Gustafsson, P; Dahlstrm, K; Gillberg, C. G; Forssberg, H; & Westerberg, H. (2005). Computerized training of working memory in children with ADHD: a Randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 2(44): 177–186.
Milton, H., (2010), Effects of a computerized working memory training program on attention, working memory, and academics, in adolescents with severe ADHD/LD, Journal of Psychology, 1(14), 120 – 122.
Mehrinezhad, A; Sobh Gharamaleki, N., Rajabi moghadam, S. (2012). To examine the predictive ability of the Bender-Gestalt Test for reading and spelling disabilities prone to preschool children. Journal of Learning Disabilities, 1 (3), 118-130(Text In Persian).
Narimani, M., & Soleimani, E. (2012). The effectiveness of cognitive rehabilitation on executive functions (working memory and attention) and academic achievement of students with math learning disability. Journal of Learning Disabilities, 2 (3), 91-115(Text In Persian).
Nandakumar, K., & Leat, S. J. (2008). Dyslexia: A review of two theories. Journal of Clinical and Experimental Optometry. 4(91): 333–340.
Ortiz, R., Estévez, A., Muñetón, M., & Domínguez, C. (2016). Visual and auditory perception in preschool children at risk for dyslexia. Research in Developmental Disabilities, 35(11), 2673-2680.
Reid, R., Trout, A. L., & Schartz, M. (2005).‌Self-regulation interventions for children with attention deficit hyperactivity disorder. Exceptional Children, 71(4), 361-377.
Seif Naraghi, M; Naderi, A. (2002). Learning disorders. Tehran: Amirkabir(Text In Persian).
Shahim, S, and Harun Rashid, H. (2007). Compare the performance of children with verbal and nonverbal learning disorders in the Wechsler Intelligence Scale-Revised, visual-motor Bender-Gestalt Test and mathematics scales of Kay Matt. Knowledge & Research, 2 (3), 61-90(Text In Persian).
Swanson, H. L. (2015). Intelligence, Working Memory, and Learning Disabilities. Cognition, Intelligence, and Achievement, 16(46), 175-196.
Van der Schoot, M., Vasbinder, A. L., Horsley, T. M., & van Lieshout, E. C. D. M. (2008). The role of two reading strategies in text comprehension: An eye fixation study in primary school children. Journal of Research in Reading. 2(31): 203-223.
Verhoeven, L., & Perfetti, C. (2008). Advances in text comprehension: Model, process and development. Journal of Applied Cognitive Psychology. 3(22): 293 –301.
 Walda, S. A. E., Weerdenburg, M. V.,  Wijnants, M. L., & Bosman, A. M. T. (2014). Progress in reading and spelling of dyslexic children is not affected by executive functioning. Research in Developmental Disabilities, 12(35), 3431–3454.
مطالعات روان‌شناختی
دوره 12، شماره 2
شهریور 1395
صفحه 49-66

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار