اثربخشی توانبخشی حسی_ حرکتی همراه با تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای بر بازداری پاسخ و خطرپذیری نوجوانان تیزهوش با اختلال نافرمانی مقابله‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی توانبخشی حسی_ حرکتی همراه با تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه­ای بر بازداری پاسخ و خطرپذیری نوجوانان تیزهوش با اختلال نافرمانی مقابله­ای انجام شد. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون_ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری این پژوهش پسران 12-18 ساله تیزهوش با اختلال نافرمانی مقابله­ای شهر تهران در سال 1402 بودند که 30 نفر به‌عنوان حجم نمونه از جامعه به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایدهی شدند. برای گروه آزمایش 8 جلسۀ 45 دقیقه­ای توانبخشی حسی_ حرکتی همراه با تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه­ای انجام شد که تحریک آندی بر قشر پیش‌پیشانی پشتی جانبی چپ و تحریک کاتدی بر قشر پیش‌پیشانی پشتی جانبی راست قرار داده شد. از مقیاس مشکلات رفتاری، آزمون استروپ ماه و خورشید و خطرپذیری بادکنکی بارت استفاده شد. داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس تک­متغیری تحلیل شد. یافته­ها نشان داد که میزان بازداری پاسخ و خطرپذیری دو گروه تفاوت معناداری داشت. با توجه به نتایج این مطالعه، می­توان ادعا کرد این مداخله به بهبود بازداری پاسخ و خطرپذیری در نوجوانان تیزهوش با اختلال نافرمانی مقابله­ای منجر می­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Sensorimotor Rehabilitation with Transcranial Direct Current Stimulation on Response Inhibition and Risk Taking in Gifted Adolescents with Oppositional Defiant Disorder

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Golshani Jorshari 1
  • Saeed ‪ Rezayi 2
1 Ph.D. student, Department of Psychology and Exceptional Child Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology and Exceptional Child Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted in determining the effectiveness of sensorimotor rehabilitation with transcranial direct current stimulation (tDCS) on response inhibition and risk taking in gifted adolescents with oppositional defiant disorder. The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population of this research was 12-18-year-old gifted boys with oppositional defiant disorder in Tehran in 2024, 30 of whom were selected as a sample size from the population by purposive sampling. For the experimental group, sensorimotor rehabilitation with tDCS, where anodic stimulation was placed on the left dorsolateral prefrontal cortex and cathodal stimulation was placed on the right dorsolateral prefrontal cortex. Adolescent behavioral problems scale, Moon and Sun Stroop test, and Barrett's balloon riskiness were used. The data were analyzed using univariate analysis of covariance test. The findings showed that there was a significant difference between the post-test of the two groups in response inhibition and risk-taking by controlling the effect of the pre-test. According to the results of this study, it can be claimed that this intervention leads improve response inhibition and risk-taking in gifted teenagers with oppositional defiant disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oppositional defiant disorder
  • response inhibition
  • risk taking
  • sensory rehabilitation
  • tDCS

مراجع

ابراهیم­زاده، خوشدوی، الهی، طاهره، رضایی، مظاهر. (1391). حافظه‌کاری کودکان یک‌زبانه و دوزبانه. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 7(28)، https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4126.html?lang=fa
اختیاری حامد، جنتی علی، مقیمی امیر، بهزادی آرین. (۱۳۸۱). معرفی نسخۀ فارسی آزمون خطرپذیری بادکنکی: ابزاری رفتارسنج برای بررسی تمایلات مخاطره‎جویی. تازه‌های علوم شناختی. ۴ (۴)، ۹-۱۱. http://icssjournal.ir/article-1-559-fa.html
امینی، داریوش، الماسی، مجید، نوروزی همایون، محمدرضا. (1401). اثربخشی تمرینات یکپارچه‌سازی حسی_ حرکتی و توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای بر کارکردهای اجرایی (حافظۀ فعال، بازداری پاسخ و انعطاف‌پذیری شناختی) کودکان دارای کم‌توجهی بیش‌فعالی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 13(2): 79-95. https://www.ceciranj.ir/article_158142.html
بت شکن، زهرا، گرجی، یوسف، زاهدی، حمید، رئیسی، زهره، زرین، حسین. (1401). مقایسۀ اثر مداخلات مبتنی بر تمرینات ادراکی-حرکتی اسپارک، نوروفیدبک و ذهن‌آگاهی بر یکپارچگی حسی کودکان دورۀ دوم ابتدایی مبتلا به اختلال نقص توجه بیش‌فعالی شهر اصفهان، نشریۀ اندیشه‌های نوین تربیتی، 18(3): 163-143. https://jontoe.alzahra.ac.ir/article_6584.html?lang=fa
سلیمی نوه، فاطمه، اندیشمند، ویدا. (1402). اثربخشی آموزش یکپارچگی حسی_ حرکتی بر ارتقا کارکردهای اجرایی توجهی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی. ۲ (۱۷۴) :۴۷-۵۴. URL: http://exceptionaleducation.ir/article-1-2563-fa.html
سیف الدینی زرندی، الهه، شیخ، محمود، باقرزاده، فضل اله، مقدس تبریزی، یوسف، آکوچکیان، مهدیه. (1400). تأثیر تمرینات ذهن‌آگاهی و تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای بر اضطراب از آسیب و عملکرد ورزشی شمشیربازان نخبه. فصلنامۀ پژوهش‌های کاربردی روان شناختی، 12(1): 263-247. https://japr.ut.ac.ir/article_81609.html
صیافان، نعیمه، حاجی یخچالی، علیرضا، شهنی ییلاق، منیجه. (1402). اثربخشی تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر توجه و الگوی الکتروانسفالوگرافی کودکان دارای اختلال نقص توجه. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 30(2): 98-81. https://psychac.scu.ac.ir/article_18205.html
غدیری صورمان آبادی، فرهاد، ابراهیم زاده، خوشدوی، انوری انبی، ثریا، غضنفری، نسیم. (1400). اثربخشی تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر همدلی و قضاوت اخلاقی کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای. مجلۀ علوم اعصاب شفای خاتم. ۱۰ (۱) :۴۵-۵۵. http://shefayekhatam.ir/article-1-2213-fa.html
کریمی لیچاهی، رقیه، اکبری، بهمن، حسین خانزاده، عباسعلی، اسدی مجره، سامره.(1400). تأثیر برنامه مداخله‌ای چندوجهی (آموزش یکپارچگی حسی_ حرکتی در سطح کودک و والدین) بر نگرش و عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. فصلنامۀ سلامت روان کودک. ۸ (۲) :۱-۱۶. http://childmentalhealth.ir/article-1-1127-fa.html
مهرولی، فاطمه، آتش افروز، عسکر، امیدیان، مرتضی. (1402). مقایسۀ اثر‌بخشی روش تحریک فراجمجمه‌ای مغز با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم و برنامه یکپارچگی حسی_‌ حرکتی بر کارکرد‌های اجرایی (انعطاف‌پذیری شناختی و بازداری پاسخ) دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص. ناتوانی‌های یادگیری، 12(4): 114-99. https://jld.uma.ac.ir/article_2396.html?lang=fa
مینایی، اصغر (۱۳۸۵). انطباق و هنجاریابی سیاهه‌ رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامۀ خودسنجی و فرم گزارش معلم. فصلنامۀ کودکان استثنایی. ۶ (۱)، ۵۲۹-۵۵۸. http://joec.ir/article-1-416-fa.html
نجاتی، وحید، علی پور، فرشید، بداقی، الهه، آقازیارتی، علی. (1396). ویژگی‌های روان‌سنجی آزمون خطرپذیری بادکنکی در جوانان ایرانی. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی،11()، 136-121. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96798.html
Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. (1991). Child behavior checklist. Burlington (Vt), 7, 371-392.
Alfonsi, V., D'Atri, A., Scarpelli, S., Gorgoni, M., Giacinti, F., Annarumma, L., ... & De Gennaro, L. (2023). The effects of bifrontal anodal transcranial direct current stimulation (tDCS) on sleepiness and vigilance in partially sleep‐deprived subjects: A multidimensional study. Journal of Sleep Research, e13869. https://doi.org/10.1111/jsr.13869
Amini, D., Almasi, M., & Noroozi Homayoon, M. (2022). Effectiveness of sensory-motor integration exercises and computerized cognitive rehabilitation on executive functions (working memory, response inhibition and cognitive flexibility) in children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. Empowering Exceptional Children, 13(2), 95-79. doi: 10.22034/ceciranj.2022.318579.1619 (Text in Persian)
Archibald, S. J., & Kerns, K. A. (1999). Identification and description of new tests of executive functioning in children. Child neuropsychology, 5(2), 115-129. https://doi.org/10.1076/chin.5.2.115.3167
Benussi, A., Dell'Era, V., Cosseddu, M., Cantoni, V., Cotelli, M. S., Cotelli, M., ... & Borroni, B. (2020). Transcranial stimulation in frontotemporal dementia: a randomized, double‐blind, sham‐controlled trial. Alzheimer's & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 6(1), e12033. doi: 10.1002/trc2.12033
Botshekan, Z., Gorji, Y., Zahedi, H., Raeesi, Z., & Zarrin, H. (2022). Comparison of the effect of interventions based on spark perceptual-motor exercises, neurofeedback and mindfulness on the sensory integration of children in the second grade of elementary school with ADHD. The Journal of New Thoughts on Education, 18(3), 143-163. doi: 10.22051/jontoe.2021.33775.3221 (Text in Persian)
Cross, T. L., & Cross, J. R. (2021). An ecological model of suicidal behavior among students with gifts and talents. High Ability Studies, 32(1), 105-123. https://doi.org/10.1080/13598139.2020.1733391
Dachew, B. A., Pereira, G., Tessema, G. A., Dhamrait, G. K., & Alati, R. (2022). Interpregnancy interval and the risk of oppositional defiant disorder in offspring. Development and Psychopathology, 1-8. DOI: 10.1017/S095457942200013X                       
Dang, H. M., Nguyen, H., & Weiss, B. (2017). Incremental validity of the child behavior checklist (CBCL) and the strengths and difficulties questionnaire (SDQ) in Vietnam. Asian journal of psychiatry, 29, 96-100. DOI: 10.1016/j.ajp.2017.04.023
DosSantos, M. F., Love, T. M., Martikainen, I. K., Nascimento, T. D., Fregni, F., Cummiford, C., ... & DaSilva, A. F. (2012). Immediate effects of tDCS on the μ-opioid system of a chronic pain patient. Frontiers in psychiatry, 3, 93. doi: 10.3389/fpsyt.2012.00093
Ebrahimzadeh, K., Elahi, T., & Rezaie, M. (2013). Working memory of bilingual and monolingual children. Journal of Modern Psychological Researches, 7(28), 1-22. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4126.html?lang=en (Text in Persian)
Ekhtiari, H., Janati, A., Moghimi, A., Behzadi , A. (2003). The persian version of the balloon analogue risk task: an instrument for the assessment of riskful-decision making. Advances in Cognitive Sciences, 4 (4), 9-11. URL: http://icssjournal.ir/article-1-559-fa.html (Text in Persian)
Flores, R. E. U., Sánchez, R. D., de la Peña, F. R., Sciutto, M. F. R., Cruz, L. P., & Villa, P. M. (2022). Executive functioning in children and adolescents with ADHD and disruptive behavior disorders. Innovations in Clinical Neuroscience, 19(10-12), 16. PMID: 36591550
Foley‐Nicpon, M., & Assouline, S. G. (2020). High ability students with coexisting disabilities: Implications for school psychological practice. Psychology in the Schools, 57(10), 1615-1626. https://doi.org/10.1002/pits.22342
François-Sévigny, J., Pilon, M., & Gauthier, L. A. (2022). Differences in parents and teachers’ perceptions of behavior manifested by gifted children with ADHD compared to gifted children without ADHD and non-gifted children with ADHD using the conners 3 scale. Brain Sciences, 12(11), 1571. DOI: 10.3390/brainsci12111571
Ghadiri sourman abadi, F., Ebrahimzadeh, K., Anvari anbi, S., Ghazanfari, N. (2021). The Effectiveness of transcranial direct-current stimulation on empathy and moral judgment of children with oppositional defiant disorder. Shefaye Khatam, 10 (1), 45-55. URL: http://shefayekhatam.ir/article-1-2213-fa.html (Text in Persian)
Gomez, R., Stavropoulos, V., Gomez, A., Brown, T., & Watson, S. (2022). Network analyses of Oppositional Defiant Disorder (ODD) symptoms in children. BMC psychiatry, 22(1), 263. https://doi.org/10.1186/s12888-022-03892-5
He, J., Xu, F., Tang, L., Yu, G., & Han, Y. (2023). Association of deficits in prepotent response inhibition with attention deficit and impulsive behavior among children with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Preventive Medicine, 766-769. DOI: 10.19485/j.cnki.issn2096-5087.2023.09.007
Isherwood, S. J. S., Bazin, P. L., Miletić, S., Stevenson, N. R., Trutti, A. C., Tse, D. H. Y., ... & Forstmann, B. U. (2023). Investigating Intra-Individual Networks of Response Inhibition and Interference Resolution using 7T MRI. NeuroImage, 271, 119988. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2023.119988
Jamali, Z., Ghaffari, P., Aminabadi, N. A., Norouzi, S., & Shirazi, S. (2021). Oral health status and oral health‐related quality of life in children with attention‐deficit hyperactivity disorder and oppositional defiant disorder. Special Care in Dentistry, 41(2), 178-186. DOI: 10.1111/scd.12563
Karimi Lichahi R, Akbari B, Hoseinkhanzadeh A A, Asadi Majreh S. (2021). The Effect of a multidimensional intervention program (sensory-motor integration training for child and parent) on reading attitudes and performance of students with dyslexia. J Child Ment Health, 8 (2), 1-16. URL: http://childmentalhealth.ir/article-1-1127-fa.html (Text in Persian)
Kowalski, A. J., Addo, O. Y., Kramer, M. R., Martorell, R., Norris, S. A., Waford, R. N., ... & Stein, A. D. (2021). Longitudinal associations of pubertal timing and tempo with adolescent mental health and risk behavior initiation in urban South Africa. Journal of Adolescent Health, 69(1), 64-73. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2020.09.043
Lamanna, J. (2022). Reversing and preventing academic underachievement in gifted students viewed through the lens of lived experience. University of Wollongong. https://ro.uow.edu.au/theses1/1390/
Lejuez, C. W., Read, J. P., Kahler, C. W., Richards, J. B., Ramsey, S. E., Stuart, G. L., ... & Brown, R. A. (2002). Evaluation of a behavioral measure of risk taking: the Balloon Analogue Risk Task (BART). Journal of Experimental Psychology: Applied, 8(2),75.DOI: 10.1037//1076-898x.8.2.75
Liu, A., Vöröslakos, M., Kronberg, G., Henin, S., Krause, M. R., Huang, Y., ... & Buzsáki, G. (2018). Immediate neurophysiological effects of transcranial electrical stimulation. Nature communications, 9(1), 5092. https://doi.org/10.1038/s41467-018-07233-7
Luor, T., Al-Hroub, A., Lu, H. P., & Chang, T. Y. (2022). Scientific research trends in gifted individuals with autism spectrum disorder: A Bibliographic Scattering Analysis (1998-2020). High Ability Studies, 33(2), 169-193. https://doi.org/10.1080/13598139.2021.1948394
Mehrvali, F., Atash afrouz, A., & Omidian, M. (2023). Comparison of the effectiveness of transcranial direct current stimulation and sensorimotor integration on executive functions) cognitive flexibility and response inhibition (of students with specific learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 12(4), 114-99. . (Text in Persian) doi: 10.22098/jld.2023.13183.2104
Mikolajewski, A. J., & Scheeringa, M. S. (2022). Links between oppositional defiant disorder dimensions, psychophysiology, and interpersonal versus non-interpersonal trauma. Journal of psychopathology and behavioral assessment, 1-15. doi: 10.1007/s10862-021-09930-y
Minaee, A. (2006). Adaptation and standardization of Child Behavior Checklist, Youth Self-report, and Teacher’s Report Forms. . Journal of Exceptional Children, 6 (1), 529-558. URL: http://joec.ir/article-1-416-fa.html (Text in Persian)
Najafi, K., Mikaeili, K., & Yousefi, F. (2022). Predictor factors of attention deficit/hyperactivity, conduct, and oppositional defiant disorders in children of parents with drug abuse. Chronic Diseases Journal, 65-71. DOI: 10.22122/cdj.v10i2.730
Opoku, M. P., Moustafa, A., Alsheikh, N., Anwahi, N., Aljaberi, M., Alkhateri, T., ... & Elhoweris, H. (2024). The nexus between the attitudes and self-concepts of gifted students in an Arab context. Plos one, 19(6), e0304957. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0304957
Peairs, K. F., Putallaz, M., & Costanzo, P. R. (2019). From a (aggression) to v (victimization): Peer status and adjustment among academically gifted students in early adolescence. Gifted Child Quarterly, 63(3), 185-200. https://doi.org/10.1177/0016986219838973
Periáñez, J. A., Lubrini, G., García-Gutiérrez, A., & Ríos-Lago, M. (2021). Construct validity of the stroop color-word test: influence of speed of visual search, verbal fluency, working memory, cognitive flexibility, and conflict monitoring. Archives of Clinical Neuropsychology, 36(1), 99-111. DOI: 10.1093/arclin/acaa034
Ruf, D. (2022). 5 levels of gifted: School issues and educational options. SCB Distributors.
Salimi, F., Andishmand, V. (2023). The Effectiveness of sensory-motor integration on improving the executive attention functions of students with learning disabilities. Journal of Exceptional Education, 2 (174), 47-54. URL: http://exceptionaleducation.ir/article-1-2563-fa.html (Text in Persian)
Sayafan, N., Hajiyakhchali, A., & Shehniyailagh, M. (2023). The Effect of transcranial direct current stimulation on attention and electroencephalographic pattern in children with attention deficit disorder. Psychological Achievements, 30(2), 81-98. (Text in Persian) doi: 10.22055/psy.2022.40786.2847
Seyfaddini Zarandi, E., Mahmoud, S., Bagherzade, F., Moghadas Tabrizi, Y., & Akoochakian, M. (2021). The Effect of mindfulness interval and transcrinal direct current stimulation on injury anxiety and performance in elite fencers. Journal of Applied Psychological Research, 12(1), 247-263. doi: 10.22059/japr.2021.305625.643566 (Text in Persian)
Sluga, S. P., & Kozinc, Ž. (2024). Sensorimotor and proprioceptive exercise programs to improve balance in older adults: a systematic review with meta-analysis. European Journal of Translational Myology, 34(1). DOI: 10.4081/ejtm.2024.12010
Tasca, I., Guidi, M., Turriziani, P., Mento, G., & Tarantino, V. (2024). Behavioral and socio-emotional disorders in intellectual giftedness: A systematic review. Child Psychiatry & Human Development, 55(3), 768-789. DOI: 10.1007/s10578-022-01420-w
Tulaci, Ö. D., Çetinkaya, M., Tulaci, R. G., Kara, H., Eraslan, A. N., & Durukan, I. (2021). Impact of Parental Impulsivity on Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Oppositional Defiant Disorder: Do Mothers' Attitudes Predict Symptom Severity in Children?. The Journal of Nervous and Mental Disease, 209(10), 759-763. DOI: 10.1097/NMD.0000000000001377
Vetter, N. C., Backhausen, L. L., Buse, J., Roessner, V., & Smolka, M. N. (2020). Altered brain morphology in boys with attention deficit hyperactivity disorder with and without comorbid conduct disorder/oppositional defiant disorder. Human Brain Mapping, 41(4), 973-983. doi: 10.1002/hbm.24853
Wang, Y., Liu, X., Wu, Y., Liang, A., Zhuang, W., Wei, J., ... & Zhang, W. (2024). Inhibitory Control, Impulsivity and Internet Addiction: Testing the Mediating Role of Oppositional Defiant Disorder Among ADHD Adolescents With and Without Gaming Disorder. Research Square, 1-18. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-4499645/v1
Westwood, S. J., Criaud, M., Lam, S. L., Lukito, S., Wallace-Hanlon, S., Kowalczyk, O. S., ... & Rubia, K. (2023). Transcranial direct current stimulation (tDCS) combined with cognitive training in adolescent boys with ADHD: a double-blind, randomised, sham-controlled trial. Psychological Medicine, 53(2), 497-512. DOI: 10.1017/S0033291721001859
Workman, C. D., Fietsam, A. C., & Rudroff, T. (2020). Different effects of 2 mA and 4 mA transcranial direct current stimulation on muscle activity and torque in a maximal isokinetic fatigue task. Frontiers in human neuroscience, 14, 240. https://doi.org/10.3389/fnhum.2020.00240
Xu, P., Wu, D., Chen, Y., Wang, Z., & Xiao, W. (2020). The effect of response inhibition training on risky decision-making task performance. Frontiers in psychology, 11, 1806. doi: 10.3389/fpsyg.2020.01806
Yarger, H. A. (2022). Anxiety–amygdala associations: novel insights from the first longitudinal study of autistic youth with distinct anxiety. Biological Psychiatry, 91(11), e41-e43. DOI: 10.1016/j.biopsych.2022.03.016

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار