مقایسه اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی پارس و پریسا بر کنترل بازداری دانش‌آموزان دارای نقص‌توجه/بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد تهران مرکزى، دانشگاه آزاد اسلامى، تهران، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی عمومی- استثنایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی عمومی-استثنایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی برنامه توانبخشی‌شناختی پریسا و پارس بر کنترل بازداری دانش‌آموز دارای اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی بود. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پی‌گیری 45 روزه بود. تعداد 33 دانش‌آموز پسر 9 تا 12 ساله مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و در سه گروه 11 نفری همتا (دو آزمایشی، یکی کنترل) جایگزین شدند. در هر گروه آزمایشی یکی از برنامه‌های توانبخشی‌شناختی پریسا و یا پارس در 14 جلسه 45 دقیقه‌ای اجرا‌شد و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای را دریافت نکرد. داده‌ها برای متغیر کنترل بازداری، توسط آزمون‌های استروپ و برو- نرو در سه مرحله جمع‌آوری شدند. نتایج تحلیل کواریانس چند‌متغیره، تک‌متغیره و آزمون تعقیبی‌بونفرونی داده‌ها نشان داد که هر دو برنامه در بهبود کنترل بازداری و اکثر مولفه‌های آن اثربخش بودند. نتایج آزمون پی‌گیری نشان داد که در بیشتر متغیرها، اثربخشی برنامه‌های توانبخشی ثبات‌داشت. لذا با توجه به نتایج پیشنهاد می‌شود از دو برنامه با توجه به امکانات رایانه و اینترنت در بهبود کنترل بازداری استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Pars and Parisa Cognitive Rehabilitation Programs on Inhibitory Control of Students with ADHD

نویسندگان [English]

  • Rasuol Esmaeili 1
  • Mahnaz Estaki 2
  • Mansure Shahriariahmadi 3
1 PhD Student Department of Exceptional Child Psychology and Education, Central Tehran Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of General Psychology and Exceptional Children, Central Tehran Branch , Islamic Azad University, Tehran. Iran.
3 Assistant Professor, Department of General Psychology and Exceptional Children, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The goal of this study was to compare the effectiveness of parisa and pars cognitive rehabilitation programs on the inhibitory control of students with attention deficit/hyperactivity disorder. The research method was a semi-experimental type of pre-test, post-test with a control group and follow-up period of 45days. 33male students aged 9to12 years, with attention deficit/hyperactivity disorder were selected purposive sampling method and placed in three groups of 11peers (2experimental and 1control). In each experimental group one of the cognitive rehabilitation programs of Parisa or Pars was implemented in 14sessions of 45minutes, and the control group did not receive any intervention. Data for the inhibitory control variable were collected by Stroop and go-no go tests in three stages. The results of multivariate, univariate of covariance analysis and Bonferroni's post hoc test of the data showed that both programs were effective in improving inhibitory control and most of its components. The results of the follow-up test showed that the effectiveness of the rehabilitation programs was stable in most of the variables. Therefore, according to the results, it is suggested to use two programs in improving the inhibition control, considering the computer and internet facilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention deficit/hyperactivity disorder
  • cognitive rehabilitation program of Parisa and Pars
  • inhibitory control

مراجع

اوریادی، پریسا؛ هادیان‌فرد، حبیب و قاسمی، نظام‌الدین،(1398). اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر بازیهای رایانه‌ای بر عملکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه/ فزون‌کنشی. فصلنامه روا‌ن‌شناسی شناختی. 7(1)، 91-109.
برزگر، مینا، طالع‌پسند، سیاوش و رحیمیان‌بوگر، اسحق،(1397). مقایسه اثرات درمانی تغذیه و توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر بهبود حافظه کاری کودکان با اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 22(6)، 178-189.
 بوستانی کاشانی، امیر عباس، شفیع‌آبادی، عبداله و خبازی راوندی، محمد‌رضا،(1394). اثربخشی درمان شناختی رفتاری والد محور بر نشانه‌های اختلال نارسایی توجه– بیش فعالی کودکان پسر. فصلنامه افراد استثنایی. 19(5)، 59-82. 
جلیلی، فاطمه، نجاتی، وحید، احدی، حسن و کتان‌فروش، سیدعلی، (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای مبتنی بر حرکت در بهبود حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی.مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی،2(29)،171 -180.
رمضان‌نیا، زهرا و نجاتی، وحید، (1396). اثربخشی توانبخشی-شناختی بسته پارس بر کنترل مهاری و تصمیم گیری پرخطر کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه - بیش فعالی. فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی، 6(4)، 219-230.
کامکاری، کامبیز(1390). راهنمای کاربردی نسخه نوین هوش‌آزمای تهران استنفورد بینه. تهران: مدارس کارآمد.
نجاتی، وحید (1396). برنامه توانبخشی و تقویت توجه پارس. تهران: رشد فرهنگ.
نجاتی، وحید (1397). دستنامه جامع توانبخشی شناختی در اختلالات تحولی. تهران: رشد فرهنگ.
American psychiatric Assosiation. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition, text revision (DSM-5-TR). Washington, DC. APA (2022)
Barzegar, M., Talepasand, S., & Rahimian Boogar, E. (2019). Comparison of effectiveness of nutrition and C-CRT on improving working memory in children with ADHD. The Journal of Qazvin University of Medical Sciences, 22(6), 178-189. (Text in Persian)
Bustani Kashani, A. A., Shafi Abadi, A., & Khavazi Ravandi, M.R. (2015). The effectiveness of parent-centered cognitive-behavioral therapy on the symptoms of attention deficit hyperactivity disorder in boys. Quarterly Journal of Exceptional People. 19(5), 59- 82. (Text in Persian)
Christiansen, L., Beck, M.M., Bilenberg, N., Wienecke, J., Astrup, A., & Lundbye-Jensen, J. (2019). Effects of exercise on cognitive performance in children and adolescents with ADHD: potential mechanisms and evidence-based recommendations. Journal of Clinical Medicine, 8(6), 841. https: //doi.org/10.3390/jcm8060841
Crepaldi, M., Colombo, V., Mottura, S., Baldassini, D., Sacco, M., Cancer, A., & Antonietti, A. (2020). Antonyms: A computer game to improve inhibitory control of impulsivity in children with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Information, 11(4), 230. https://doi.org/10.3390/info11040230
Fosco, W.D., Kofler, M.J., Alderson, R.M., Tarle, S.J., Raiker, J.S., Dustin E., & Sarver, D.E. (2019). Inhibitory control and information processing in ADHD: Comparing the dual task and performance adjustment hypotheses. Journal of Abnormal Child Psychology. 47(6), 961–974.
Ghodrati, S., Askari Nejad, M. S., Sharifian, M., & Nejati, V. (2021). Inhibitory control training in preschool children with typical development: An RCT study. Early Child Development and Care, 191(13), 2093-2102.
Hung, Y., Gaillard, S.L., Yarmak, P., & Arsalidou, M. (2018). Dissociations of cognitive inhibition, response inhibition, and emotional interference: Voxelwise ALE meta-analyses of fMRI studies. Human Brain Mapping, 39(10), 4065-4082.
Irwin, L.N., Kofler, M.J., Soto, E.F., Nicole, B., & Groves, N.B. (2019). Do children with attention-deficit/ hyperactivity disorder (ADHD) have set shifting deficits? Neuropsychology 33(4), 470–481.
Jalili, F., Nejati, V., Ahadi, H., & Katanforosh, S. A. (2019). Effectiveness of computeri

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار