مدل‌یابی ساختاری باورهای فراشناختی مختل و اضطراب کرونا: نقش واسطه‌ای سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف نقش واسطه‌ای سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت در رابطه بین باورهای فراشناختی مختل و اضطراب کرونا صورت پذیرفت. روش پژوهش، همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی مرکز آموزش عالی پلدختر بود که در سال تحصیلی 400-1399 مشغول به تحصیل بودند. 230 دانشجو به صورت آنلاین در این مطالعه شرکت کردند و به پرسشنامه‌های اضطراب کرونا ویروس (علی‌پور، قدمی، علی‌پور و عبداله‌زاده)، فرم کوتاه پرسشنامه فراشناخت (وﻟﺰ و ﮐﺎرﺗﺮاﯾﺖ‌ﻫﺎﺗﻮن) و سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت (والکر، اسچریست و پندر) پاسخ دادند. یافته‌های حاصل از تحلیل داده‌ها به روش معادلات ساختاری نشان داد که باورهای فراشناختی مختل دارای اثر مستقیم و مثبتی بر اضطراب کرونا بود؛ اما بر سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت اثر مستقیم نداشت. همچنین سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت دارای اثر منفی بر اضطراب کرونا بود. نتایج غیرمستقیم نشان داد که سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت نتوانست نقش میانجی‌گری در رابطه بین باورهای فراشناختی مختل و اضطراب کرونا ایفا کند. به منظور کاهش اضطراب کرونا در دانشجویان، شایسته است که متخصصان، ارتقای رشد شخصی و معنوی، ارتباط مثبت و سازنده با دیگران، مسئولیت‌پذیری در سلامت و همچنین کاهش باورهای فراشناختی مختل را مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural modeling of destruction meta-cognition beliefs and corona anxiety: The mediating role of health-promoting lifestyle

نویسنده [English]

  • houshang garavand
Psychology Department, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the mediating role of health-promoting lifestyle in the relationship between destruction meta-cognition beliefs and corona anxiety. The research method was correlation of the type structural equation modeling. The population of this study included all Undergraduate students Poldokhtar Higher Education Center who were studying in the academic year 2020-2021. 230 students participated in this study online and respond to corona disease anxiety scale (Alipour, Ghadami, Alipour and Abdollahzadeh), meta-cognations questionnaire-30 (Wells and Cartwright-Hatton), and health promoting lifestyle profile (Walker, Sechrist and Pender). The results of data analysis by structural equation method showed that the destruction meta-cognition beliefs had a direct and positive effect on corona anxiety; but it did not have a direct effect on a health-promoting lifestyle. Also, health-promoting lifestyle had a negative effect on corona anxiety. Indirect results showed that a health-promoting lifestyle could not mediate the relationship between destruction meta-cognition beliefs and corona anxiety. In order to reduce corona anxiety in students, it is important for professionals to consider promoting personal and spiritual growth, positive and constructive communication with others, taking responsibility for health, as well as reducing destruction meta-cognition beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Destruction meta-cognition beliefs
  • health promoting lifestyle
  • corona anxiety

مراجع

آفتاب، رویا و شمس، امیر. (1399). ارتباط خودشناسی انسجامی و تاب‌آوری با اضطراب ابتلا به کووید-19: نقش واسطه‌ای عدم تحمل ابهام، نگرانی و فعالیت بدنی. مطالعات روان‌شناسی ورزشی، 9 (32)، 201-226.
سقزی، ایوب؛ یزدانی اسفیدواجانی، حمیده و گل‌محمدیان، محسن. (1399). نقش واسطه‌ای فراشناخت و فراهیجان مثبت در رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با اضطراب کرونا. فصلنامه مشاوره و روان درمانی، 11 (43)، 33-62.
شیرین‌زاده دستگیری، صمد؛ گودرزی، محمدعلی؛ غنی‌زاده، احمد و تقوی، سیدمحمدرضا. (1387). مقایسه باورهای فراشناختی و مسئولیت‌پذیری در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری، اختلال اضطراب منتشر و افراد بهنجار. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۱۴ (۱)، ۴۶-۵۵.
عطادخت، اکبر؛ رحیمی؛ سعید و ولی نژاد، سمیه. (1397). نقش سبک‌زندگی ارتقاء دهنده سلامت و جهت‌گیری مذهبی در پیش‌بینی کیفیت زندگی و اضطراب مرگ در سالمندان. روان شناسی پیری، 4 (2)، 143-154.
علی پور، احمد؛ قدمی، ابوالفضل؛ علی‌پور، زهرا و عبداله‌زاده، حسن. (1398). اعتباریابی مقدماتی مقیاس اضطراب بیماری کرونا (CDAS) در نمونه ایرانی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 8 (32)، 163 -175.
فتحی، آیت‌اله؛ صادقی، سولماز؛ ملکی‌راد، علی اکبر؛ رستمی، حسین وعبدالمحمدی، کریم. (1399). تأثیر ابعاد سبک‌زندگی ارتقادهنده سلامت و بهزیستی روان‌شناختی در اضطراب کرونا (کووید ۱۹) در دانشجویان. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، ۲۳ (۵)، ۶۹۸-۷۰۹.
فرنوش، غلامرضا؛ علیشیری، غلامحسین؛ حسینی زیجود، سیدرضا؛ درستکار، روح الله و جلالی فراهانی، علیرضا. (1399). شناخت کرونا ویروس نوین 2019 و کووید 19 بر اساس شواهد موجود: مطالعه مروری. مجله طب نظامی، 22 (1)، 1-11.
فریور، مهران؛ عزیزی آرام، سمانه و بشرپور، سجاد. (1399). نقش رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی و باورهای بهداشتی در پیش‌بینی اضطراب بیماری کرونا در پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، 9 (4)، 1-10.
نامنی، ابراهیم؛ شیردل، ملیحه و جهانگیری، علی. (1395). اثربخشی آموزش تکنیک‌های فراشناختی بر سبک‌زندگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 9 (1)، 135- 146.
Aftab, R., & Shams, A. (2020). Relationship between integrated self-knowledge and resilience with anxiety of being infected by COVID-19: The mediating role of intolerance of ambiguity, worry, and physical activity. Sport Psychology Studies, 9(32), 201-226. (Text in Persian).
Alipour, A., Ghadami, A., Alipour, Z., Abdollahzadeh, H. (2020). Preliminary validation of the corona disease anxiety scale (CDAS) in the Iranian sample. Quarterly Journal of Health Psychology, 8(32), 163-175. (Text in Persian).
 Atadokht, A., Rahimi, S., & Valinejad, S. (2018). The role of health promoting lifestyle and religious orientation in predicting quality of life and death anxiety in elders. Aging Psychology, 4(2), 143-154. (Text in Persian).
Ellis, D. M. & Hudson, J. L. (2010). The metacognitive model of generalized anxiety disorder in children and adolescents. Cognitive and behavioral practice, 13(4), 151-163.
Erceg, N., Ružojčić, M., & Galić, Z. (2020). Misbehaving in the corona crisis: The role of anxiety and unfounded beliefs. Current Psychology, 13 (12), 1-10.
Farivar, M., Aziziaram, S., & Basharpoor, S. (2020). The role of health promoting behaviors and health beliefs in predicting of corona anxiety (COVID-19) among Nurses. Quarterly Journal of Nursing Management, 9(4), 1-10. (Text in Persian).
Farnoosh, G., Alishiri, G., Zijoud, S. H., Dorostkar, R., & Farahani, A. J. (2020). Understanding the severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease (COVID-19) based on available evidence-a narrative review. Journal of military medicine, 22(1), 1-11. (Text in Persian).
 Fathi, A., Sadeghi, S., Maleki Rad, A. A., Rostami, H., & Abdolmohammadi, K. (2020). Effect of health-promoting lifestyle and psychological well-being on anxiety induced by coronavirus disease 2019 in non-medical students. Journal of Arak University of Medical Sciences, 23(5), 698-709. (Text in Persian).
Kelly, D. L., Yang, G. S., Starkweather, A. R., Siangphoe, U., Alexander-Delpech, P., & Lyon, D. E. (2020). Relationships among fatigue, anxiety, depression, and pain and health-promoting lifestyle behaviors in women with early-stage breast cancer. Cancer nursing, 43(2), 134-146.
Lima, C. K. T., de Medeiros Carvalho, P. M., Lima, I. d. A. A. S., de Oliveira Nunes, J. V. A., Saraiva, J. S., de Souza, R. I., . . . Neto, M. L. R. (2020). The emotional impact of Coronavirus 2019-nCoV (new Coronavirus disease). Psychiatry research, 287, 112915. DOI: 10.1016/j.psychres.2020.112915.
Moghanibashi-Mansourieh, A. (2020). Assessing the anxiety level of Iranian general population during COVID-19 outbreak. Asian journal of psychiatry, 51, 102076.
 Nameni, E., Shirdel, M., & Jahangiri, A. (2017). The study of effectiveness metacognitive techniques educationon life style of married women nurses in Bojnoord. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences, 9(1), 135-146. (Text in Persian).
Nordahl, H., & Wells, A. (2020). Social anxiety and work status: the role of negative metacognitive beliefs, symptom severity and cognitive-behavioural factors. Journal of Mental Health, 29(6), 665-669.
Samiei Siboni, F., Alimoradi, Z., & Atashi, V. (2021). Health-promoting lifestyle: a considerable contributing factor to quality of life in patients with hypertension. American Journal of Lifestyle Medicine, 15(2), 191-199.
 Saqqezi, A., & Yazdani Esfidvajani, H. (2020). The mediating role of positive metacognition and meta-emotion in the relationship between perceived social support with Corona anxiety. Counseling Culture and Psycotherapy, 11(43), 33-62. (Text in Persian). 
Shirinzadeh Dastgiri, S., Gudarzi, M. A., Ghanizadeh, A., & Taghavi, S. M. R. (2008). Comparison of metacognitive and responsibility beliefs in patients with obsessive-compulsive disorder, generalized anxiety disorder and normal individuals. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology, 14(1), 46-55. (Text in Persian).
Sood, S. (2020). Psychological effects of the Coronavirus disease-2019 pandemic. Research & Humanities in Medical Education, 7(11), 23-26.
Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing research, 36 (1), 76-81.
Wells, A. (2011). Metacognitive therapy for anxiety and depression: Guilford press.
Wells, A. (2013). Advances in metacognitive therapy. International Journal of Cognitive Therapy, 6(2), 186-201.
 Wells, A., & Matthews, G. (2016). Attention and emotion: A clinical perspective, Psychology Press.
Wells, A. (2019). Breaking the cybernetic code: Understanding and treating the human metacognitive control system to enhance mental health. Frontiers in Psychology, 10, 2621.
Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the Meta-Cognition Questionnaire: Properties of the MCQ-30. Behavior Research and Therapy, 42, 385-396.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار