مقایسه عوامل زمینه‌ساز تقاضای طلاق ‌بر حسب جنسیّت

نویسندگان

چکیده

در پژوهش حاضر عوامل طلاق بر حسب جنسیّت در افراد متقاضی طلاق در دادگاه‌های خانوادۀ تهران ( شهید محلاتی- ونک) طی سال‌های ۱۳۸۵-۱۳۸۶بررسی شد. افراد گروه نمونه شامل ۳۰۰ نفر ارجاعی از دادگاه‌ها و روش پژوهش توصیفی و مقطعی، با انجام‌دادن مصاحبه ساخت یافته بوده است. دلایل تقاضای طلاق پس از مصاحبه مشخص شده و به صورت عوامل اقتصادی، روانی، فرهنگی-اجتماعی، مشکلات جنسی، جسمی، اعتیاد، خشونت و ازدواج مجدد دسته‌بندی شد. داده‌ها به صورت فراوانی و درصد نمایش داده شد و با آزمون کای دو در 2 گروه مرد و زن مقایسه شد. نتایج نشان داد هرچند بیش‌ترین دلیل طلاق در هر دو جنسیّت (۴/۸۴ ٪ از زنان و۹۰٪ از مردان) عدم تفاهم و سازش بوده است؛ اما تقاضای طلاق در زنان بیش‌تر تحت تأثیر عوامل اقتصادی‌، خشونت‌، مشکلات جنسی و اعتیاد بوده در حالی که مردان بیش‌تر به دلیل مشکلات فرهنگی-اجتماعی متقاضی طلاق بوده‌اند. ا‌ز نتایج پژوهش حاضر در برنامه‌ریزی لازم در آموزش و مشاوره‌های قبل از ازدواج، همچنین لزوم آگاه‌سازی زوجین در زمینۀ دریافت مشاورۀ تخصصی در زمان بروز مشکل و اقدام به طلاق می‌توان برای پیشگیری از وقوع طلاق به کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Comparison of Predisposition Factors on Request Divorce on Gender

نویسندگان [English]

  • jafar Bolhari
  • Mohammad Mehdi Naghizadeh
  • Nasrin Abedinnia
چکیده [English]

This survey studied the divorce creating factors in divorce applicants in Tehran Family courts (Shahid Mahalati-Vanak) during 2006-2007. The participants were 300 divorce applicants who were referred from family courts. This study was done as a descriptive cross-sectional. Through a structured interview cause of divorce was gathered in the economical, psychological, socio-cultural, sexual, medical, addiction, violence and remarriage cause. Findings were shown as frequency and percent and compared between male and female group via chi square test. The results showed that the important factors of divorce request were including in order of disagreement and psychological needing in safeguarding in both of couples (84/4% of females and 90% of males). Although in women's group the important factors of divorce request were economic factors, violence and jealousy and addiction of husband. In men's group were also socio-cultural factors. The results of this survey suggested That to apply the necessary programming in teaching and counseling before the marriage as well as the necessity of informing the couple in receiving professional consults in time of problem incidence and proceeding for divorce in order to prevent from divorce incidence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • divorce
  • Gender
  • Psychological factors
  • Violence
  • Sexual problems
اخوان تفتی مهناز و سیف سوسن ( ۱۳۷۸). شوک پس از طلاق، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن مشاوره ایران. سال اول شمارة ۳و۴؛ ۵۹-۶۸.
اسفندآباد حسن.، سیدجلال صدرالسادات و امامی پور سوزان (۱۳۸۵).همسرآزاری و عوامل مؤثر بر آن در زنان متاهل شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناختی دانشگاه تبریز، سال اول، شمارة ۱، ۹۹-۱۲۲.
اعزازی، شهلا (۱۳۸۳).خشونت خانوادگی و خشونت اجتماعی . مجموعه مقالات آسیب‌های اجتماعی ایران، ۷۹-۹۱‌.
اعزازی، شهلا (۱۳۸۰). خشونت خانوادگی، زنان کتک خورده، نشر‌: سالی .
آقابیگلویی، عباس و آقاخانی، کامران (۱۳۷۹). بررسی پدیده‌ی همسرآزاری در شهر تهران در سال ۱۳۷۹، جلد سوم‌: پرخاشگری و جنایت، تهران: آگه.
آماتو پل ر( ۱۳۸۰). پیامدهای طلاق برای کودکان و بزرگسالان. مترجم مهناز محمدی زادگان . روابط بین الملل انجمن اولیا و مربیان، چاپ اول‌.
امینی، ناصر(۱۳۷۹). بررسی و مقایسه ویژگی‌های روان‌شناختی شخصیتی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه و عادی استان بوشهر. مجموعه مقالات نخستین همایش سراسری علل و پیامدهای طلاق.
بهاری، فرشاد.،  فاتحی زاده، مریم السادات.، احمدی، سیداحمد.،  مولوی، حسین و  بهرامی، فاطمه‌( ۱۳۹۰) . تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباط همسران بر کاهش تعارض‌های زناشویی زوجهای متعارض متقاضی طلاق. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره ( مطالعات تربیتی و روانشناسی) . دورة ۱، شمارة ۱; ۵۹-۷۰. 
ببی، ارل (۱۳۸۱). روش‌های تحقیقی در علوم اجتماعی  جلد اول، ترجمة فاضل. رضا، تهران: سمت.
بخشی، سورشجانی لیلا (۱۳۸۵)،خشونت علیه زنان، پژوهش‌های تربیتی، سال دوم، شماره هفتم . ۳۳-۵۰.
بنی‌جمالی، شکوه اسادات.، نفیسی غلامرضا و یزدی سیده منور ( ۱۳۸۳). ریشه‌یابی علل از هم پاشیدگی خانواده‌ها در رابطه با ویژگی‌های روانی- اجتماعی دختران و پسران قبل از ازدواج. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم، سال یازدهم، شماره‌های ۱و۲; ۱۴۳-۱۷۰.
پولادی، محمدعلی و شلویری گلرخ(۱۳۸۰) .بررسی علل و عوامل مؤثر بر اعمال خشونت علیه زنان، مجله زن و پژوهش، چاپ اول، ۱۴۱-۱۵۸.
تیرگری، ع. (۱۳۸۶).  بررسی اثر بخشی آمزش هوش هیجانی بر روابط زناشویی، پایان نامه دکتری انیستیتو روانپزشکی تهران
حفاریان، لیلا (۱۳۸۶). مقایسه عزت نفس، شادمانی، کیفیت زندگی و امید به زندگی زنان مطلقه و غیر مطلقه شیراز. پایان نامه ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
ریحانی، طیبه و عجم، محمود ( ۱۳۸۱). بررسی علل طلاق در شهر گناباد سال ۱۳۸۱-مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، افق دانش، ۸ (۲) ;  ۹۶-۱۰۰.   
زرگر، فاطمه و نشاط دوست، حمید طاهر(۱۳۸۶). بررسی عوامل مؤثر در بروز طلاق در شهرستان فلاورجان، فصل‌نامه خانواده پژوهی سال سوم، شماره۱۱; ۷۳۷-۷۴۹. 
زنگنه، محمد و احمدی، حبیب (۱۳۸۳). بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر در خشونت شوهران بر ضد زنان در خانواده ( مطالعه موردی شهر بوشهر)، جلد سوم : پرخاشگری و جنایت، چاپ یکم، تهران:آگه، ۱۷۱-۱۸۵.
ساروخانی، باقر (۱۳۷۶). طلاق پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن ( چاپ دوم) تهران: دانشگاه تهران.
سالاری‌فر، محمدرضا (۱۳۸۸).تبیین علل و زمینه‌های خشونت خانگی، دو فصلنامه علمی تخصصی مطالعات اسلام و روان‌شناختی، سال سوم، شمارة۴، ص ۴۱-۴۷.
سپهریان،  فیروزه (۱۳۷۹) . " بررسی مقدماتی عوامل مؤثر بر طلاق و راه‌های پیشگیری آن ". فصل نامه اصول بهداشت روان. سال دوم، شمارة ۵ و۶؛ ۲۵-۳۶.
سیف‌‌زاده، علی و قنبری برزیان، علی ( ۱۳۹۲) . بررسی نقش خشونت بر میزان طلاق در میان زنان. جامعه شناسی زنان ( زن و جامعه )‌.  دورة ۴، شمارة ۳ ( مسلسل ۱۵ )؛  ۱۲۵- ۱۴۹.
شکرکن، حسین.، خجسته مهر، رضا.، عطاری، یوسف علی و همکاران ( ۱۳۸۵). بررسی ویژگی‌های شخصیتی، مهارت‌های اجتماعی، سبک‌های دلبستگی و ویژگی‌های جمعیت‌شناسی به عنوان پیش بینی‌های موفقیت و شکست رابطه زناشویی در زوجهای متقاضی طلاق و عادی در اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی- دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم سال سیزدهم شمارة ۱، ۱-۳۰.
صادقی، فسایی سهیلا و ایثاری، مریم ( ۱۳۹۱). تحلیل جنسیّتی از زندگی پس از طلاق: مطالعه کیفی. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان ) دوره ۱۰ شماره ۳ ( پیاپی ۳۸)، .۵-۳۰
صادقی فسایی، سهیلا (۱۳۸۹). خشونت خانگی و استراتژی‌های زنان در مواجهه با آن (مطالعه‌ای کیفی). مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، شمارة ۱، ۱-۳۶.
صالحی، ابراهیم ( ۱۳۸۴).بررسی عوامل مؤثر بر خشونت مردان نسبت به زنان در استان مازندران، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، سال دوم، شمارة ۲، ۷۷-۹۸.
صدیق سروستانی، رحمت الله ( ۱۳۸۶). آسیب شناسی اجتماعی ( جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی )، تهران، چاپ اول، تهران: سمت.
 صیادپور، زهره (۱۳۸۴).شیوه‌های دل بسته گی و رضایت از ازدواج. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، سال اول، شمارة ۲و۳; ۹۷.
طاهری، شهلا (۱۳۷۸).بررسی میزان و کیفیّت خشونت فیزیکی علیه در خانواده، « شهرستان خدابنده »، مجله زن و پژوهش (دفتر امور بانوان وزارت کشور)، چاپ اول، ص ۶۹-۷۶.
گلدنبرگ ایرنه، گلدنبرگ هربرت ( ۱۳۸۲). خانواده درمانی. ترجمة سیامک نقشبندی و حسین شاهی برواتی، تهران: روان.
محمدخانی، پروانه.، رضایی دوگاهه، ابراهیم.، محمدی، محمدرضا و آزادمهر، هدیه ( ۱۳۸۵). شیوع الگوی خشونت خانوادگی،ارتکاب یا تجربه آن در مردان و زنان، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی. سال پنجم، شماره۲۱، ۲۰۵-۲۲۳‌.
مرادپناه، زهرا (۱۳۸۷). بررسی توصیفی پدیده خشونت در خانواده‌های شهر رشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گیلان.
مرادی، گلمراد و زندی، لیلا (۱۳۸۶ ). خشونت‌های خانوادگی و تأثیرات آن بر امنیت در جامعه موردمطالعه شهر سنندج. مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهارم، شمارة۲، ۱۲۷-۱۴۷.
میراحمدی‌زاده، علیرضا.، نخعی امرودی، نوذر.، طباطبائی، سید حمیدرضا و شفیعیان، رامین(‌۱۳۸۲).رضامندی زناشوئی و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن در شیراز، اندیشه و رفتار، سال ۸، شمارة ۳۲؛ ۶۳-۵۶.
هالفورد، کیم. (۱۳۸۴)‌. زوج درمانی کوتاه مدت. یاری به زوجین برای کمک به خود. ترجمة مصطفی تبریزی و همکاران، تهران: فراروان.
هنریان، مسعوده و یونسی، سید جلال (۱۳۹۰) . بررسی علل طلاق در دادگاههای خانواده تهران. مطالعات روان‌شناسی بالینی:۱(۳);  ۱۲۵-۱۵۳.
یزد خواستی، حامد.، علی‌زاده محمدی، نادر و احمد آبادی، زهره( ۱۳۸۷) . بررسی احساس تمایل و تقصیر با استرس، افسردگی و اضطراب متقاضیان طلاق در شهرهای اصفهان و اراک. فصلنامة خانواده پژوهی، سال چهارم، شماره ۱۵; ۲۶۳-۲۷۵.
یزد‌خواستی، بهجت و شیری، حامد ( ۱۳۸۷). ارزش‌های پدرسالاری و خشونت علیه زنان، مطالعات زنان، سال ششم، شمارة ۳، ۵۵-۷۹.
  یعقوبی، کژال.، سهرابی، فرامرز و مفیدی، فرخنده (۱۳۹۰). بررسی و مقایسه میزان پرخاشگری کودکان طلاق وعادی. فصلنامة مطالعات روان‌شناختی. سال ۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)؛ ۹۷-۱۱۰.
Amato Paul R, Beattie Brett. (2011). “Does the unemployment rate affect the divorce rate? An Analysis of state data 1960- 2005", Social Science Research, 2011, doi: 1. 1016/j. ssreaearch. 2010. 12. 012.
Ball F LJ, Cowan P, Cowan CP.( 1995). Who’s got the power? Gender differences in partner’s perception of influence during marital problem-solving discussions. Family Process, 34; 303-321.
Bianchi SM, Subaiya L& Kahn JR(1999). The gender gap in the economic well-being of nonresident fathers and custodial mothers. Demography, 36; 195–203.
Bradbury T N, Lawrence E (2007). Trajectories of change in physical aggression and marital satisfaction. J Fam Psychol, 21(2):236-47.
Daniels KC, Rettig KD & delMas R.(2006). Alternative formulas for distributing parental incomes at divorce. Journal of Family and Economic Issues, 27; 4–26.
Dew P J, Stewart R .(2012).A Financial Issue, a Relationship Issue or Both? Examining The Predictors of Marital Financial Conflict.Journal of Financial Therapy, 3(1); 65-73.
Douglas W Allen.(2002) .No-fault Divorce in Canada: Its Cause and Effect; Journal of Marriage and the Family, 24; 90-130.
Duncan GJ &  Hoffman SD (1985). A reconsideration of the economic consequences of marital dissolution. Demography, 22 (4); 485–97. 
Duran-Aydintug C.(1995). Former spouse interaction: Normative guidelines and actual behavior. Journal of Divorce and Marriage, 22(3/4); 147-161.
Edward JN & Fuller S S.(1992). Female Employment and Marital Instability:Evidence from Thailand; Journal of Marriage and the Family, 54(1); 59-68.
Gerner JL, Montalto CP& Bryant WK .(1990). Work patterns and marital status change. Journal of Family and Economic Issues, 11; 7–21.
Gray C.( 1996).When Therapy is not in the clients best interest: Adapting clinical interventions to stages of divorce. Journal of Divorce and Remarriage, 26; 117-127.
Greenstein Theodore N & Shannon Davis .(2006) .Cross-national Variations in Divorce: Effects of Women’s Power, Prestige and Dependence; Journal of comparative Family Studies, 37(2); 253-273.
Heimdal KR & Houseknecht SK.(2003). Cohabiting and married couples’ income organization: Approaches in Sweden and in the United States. Journal of Marriage and Family, 65; 525–538.
http://fararu.com/fa/news/127552
Kalmijn M, Loeve A, Manting D .(2007). Income dynamics in couples and the dissolution of marriage and cohabitation. Demography, 44(1);159-79.
Kyriacou DN, Anglin D, Taliaferro E.(1999).Risk-factors for injury to women from domestic violence.N Enql J Med, 16,341(25);1892-8.
Larsen AS, Dlson DH.( 1989). Predicting marital satisfaction using PREPARE: A replication study. Journal of Marital and family Therapy, 15; 311-322.
McKeever M & Wolfinger NH .(2001). Reexamining the economic costs of marital disruption for women. Social Science Quarterly, 82; 202–217.
Morgan LA, Kitson GC & Kitson JT.(1992). The economic fallout from divorce: Issues for the 1990s. Journal of Family and Economic Issues, 13; 435–443.
Mordechai Gottman J, Wayne Levenson R (2000).The timing of divorce: Predicting when a couple will divorce over a 14-year period , Journal of Marriage and the Family, 62, 3; 737-745.
Myers M(1989). Men and divorce. New York: Guilford Press.
Oggins  J, Verott J, Leber D. (1993). Perceptions Of marital interaction among Black and White newlyweds. Journal of personality and Social Psychology, 65; 494-511.
Perreira PT. (1991). Age at first marriage, education and divorce: the case of the U.S.A, 15(1); 21-49.
 Pothen, S (1987). Divorce, Its Causes and Consequences in Hindu Society, Vikas Publishing House, New Delhi.
Smock PJ (1993). The economic costs of marital disruption for young women over the past two decades. Demography 30 (3); 353–71.
Smock PJ, Manning WD & Gupta S (1999). The effect of marriage and divorce on women’s economic well-being. American Sociological Review, 64; 794–812
 Sandfield Anna. (2006). "Talking divorce: The role of divorce in women’s constructions of relationships status", Feminism Psychology; 16 (2): 157.
Smith TW, Uchino BN, Florsheim P.(2011). Affiliation and control during marital disagreement, history of divorce, and asymptomatic coronary artery calcification in older couples. Psychosom Med, 73(4):350-7.
Stewart K & Colleagues (2000). "Effects of Parental Separation and Divorce on Very Young Children". Journal of Family Psychology. 14 (2); 304-26.
Trzcinski E (1996). Effects of uncertainty and risk on the allocation of time and married women. Journal of Family and Economic Issues, 17;327–350.
Young, Mark E& Long, Lynn L. (1988). Counseling and Therapy for Couples.
Voydanoff P (1990). Economic distress and family relations: A review of the eighties. Journal of marriage and Family, 52; 1099-1115.
Wang H, Amato PR(2000). Predictors of divorce adjustment: stressors, resources, and definitions. Journal of Marriage and the family, 62, 3; 655-668.
Waters  Melissa S, Ressler Rand W. ( 1999). "An economic model of cohabitation and divorce", Journal of economic Behavior & Organization, (40) ;45-67.
Weiss S(1975). Marital separation. New York: Basic Books.
Weiss, Robert S (1977). Marital  Separation. Basic Books Inc, New York.
Winkler AE, McBride TD, & Andrews C (2005). Wives who outearn their husbands: A transitory or persistent phenomenon for couples? Demography, 42; 523–535.