نقش انسجام خانواده و خودارزشمندی در پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، آموزگار ابتدایی شهرستان مانه و سملقان، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه پیام‌نور، واحد بجنورد، بجنورد، ایران.

3 دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر پیش بینی گرایش به رفتار پرخطر در نوجوان از طریق انسجام خانواده و احساس خودرازشمندی بود. طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بود. جمعیت مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل در دوره متوسطه اول مدارس دولتی شهرستان بجنورد در سال تحصیلی 94-1393 بودند. از این میان 300 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، که شامل 7مدرسه و از هر مدرسه دوکلاس میشد انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی، مقیاس انسجام خانواده فیشر و پرسشنامه خودارزشی. داده ها از طریق آمارتوصیفی، همبستگی و مدل رگرسیون چندگانه گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که انسجام خانواده و خودارزشمندی با تمام زیر مقیاس های گرایش به رفتار پرخطر همبستگی منفی معنادار دارند. همچنین با توجه به مدل رگرسیون، انسجام خانواده و احساس خودارزشمندی به طرز معناداری گرایش نوجوانان به رفتارپرخطر را پیش بینی کرد. انسجام خانواده به عنوان یک منبع موثر بیرونی و احساس خودارشمندی به عنوان یک منبع موثر درونی در برابر گرایش نوجوانان به سمت رفتارهای پرخطر به صورت سپر محافظتی عمل می کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of family cohesion and self-worth in predicting tendency towards risky behavior in adolescents

نویسندگان [English]

  • Shadi Arabnejad 1
  • Abdollah Mafahkeri 2
  • Mohamad Javad Ranjbar 3
1
2
3
چکیده [English]

The aim of present research was to predict the tendency towards risk-taking behaviors in adolescents by family cohesion and self-worth. Research method was cross-correlational. The population was equal to 1320 individuals, included all high school students of the public high schools in Bojnoord city in the academic year of 2014-2013. A sample of 300 students were selected by multi-stage cluster sampling, Chosen from 7 schools With 2 class of each school. The instruments were Iranian youth risk-taking scale, Fisher's family cohesion scale and self-worth contingency questionnaire. Data were analyzed by using descriptive statistics, correlation and stepwise multiple regression model. Results showed that family cohesion and self-worth negatively correlated with all sub-scales of tendency towards risky behavior. In the final step of regression model, family cohesion and self-worth significantly predicted tendency towards risky behavior. Family cohesion as an effective internal source, and self-worth as an effective external source, act as protective shields to adolescents tendencies toward risk-taking behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "family cohesion"
  • "self-worth"
  • "Tendency towards risky behavior"
  • "Adolescent"

مراجع

جاویدی، حجت الله.، اسدی، الهه و قاسمی، نوشاد (1394). رابطۀ تعارض والد-نوجوان، تاب‌آوری با مشکلات روان شناختی نوجوانان مقطع دوم و سوم راهنمایی در مناطق چهارگانه اموزش و پرورش شهر شیراز، مطالعات روان شناختی، 11(1): 96-75.
زاده محمدی، علی.، احمدآبادی، زهره و حیدری، محمود (1390). تدوین و بررسی ویژگی‌های روان سنجی مقیاس خطر پذیری نوجوانان ایرانی، روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 17 (3): 218-225.
زکی، محمدعلی (1391). آزمون و اعتباریابی پرسشنامۀ خودارزشمندی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های شهر اصفهان، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 2(7): 85-63.
عطادخت، اکبر.، رنجبر، محمدجواد.، غلامی، فائزه و نظری، طوبی (1392). گرایش دانشجویان به رفتارهای پرخطر و ارتباط آن با متغیرهای فردی- اجتماعی و بهزیستی روان شناختی، مجله سلامت و مراقبت، 15(4):50-59.
ماهر، فرهاد (1383). رفتارهای پرخطر در اوقات فراغت جوانان؛ روندها و الگوها، مطالعات جوانان، 6: 3-1.
مرزبان، عباس.، کاوه فارسانی، ذبیح الله و بهرامی، فاطمه (1392). بررسی روایی و پایایی مقیاس خودارزشی مشروط در میان دانش‌آموزان دبیرستانی شهر اصفهان، مطالعات روان‌شناختی، 9 (4): 58-32.
مرکز امار ایران (1392). سالنامه آماری کشور. تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، نشریات مرکزآمار ایران. 1392: 13-12.
Adams, K. E., Tyler, J. M., Calogero, R. and Lee, J. (2017). Exploring the relationship between appearance-contingent self-worth and self-esteem: The roles of self-objectification and appearance anxiety, Body image, 23(Dec.19): 176-182.
Atadokht, A., Ranjbar, M. J., Gholami, F. and Nazari, T. (2013). Students Drive towards Risk-Taking Behaviors and Its Relationship with Demographic Variables and Psychological Well-Being, Journal of health and care, 15 (4): 50-59(Text in Persian).
Bauminger, N., Shulman, C. and Agam, G. (2004). The link between perceptions of self and of social relationships in high-functioning children with autism, Journal of Developmental and Physical Disabilities, 16(2): 193-214.
Ceccatelli, C., Marianacci, R. and Tateo, A. (2010). Lisrel model for a confermatory analysis: relationship between low self-worth level and victim of bullying, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9: 1612-1616.
Chamberlain, J., Watt, S., Mohide, P., Muggah, H., Trim, K. and Kyomuhendo, G. B. (2007). Women's perception of self-worth and access to health care, International Journal of Gynecology and Obstetrics, 98(1): 75-79.
Crocker, J., Luhtanen, R. K., Cooper, M. L. and Bouvrette, S. (2003). Contingencies of self-worth in college students: Theory and measurement, Journal of Personality and Social Psychology, 85: 894-908.
Crocker, J., Sommers, S. and Luhtanen, R. K. (2004). Self-worth: Progress and prospects, European Review of Social Psychology, 15: 133-181.
Field, C., and Duchoslav, R. (2009). Family influence on adolescent treatment outcomes In Behavioral approaches to chronic disease in adolescence (pp. 47-54). Springer New York.
Fisher, L., Ransom, D. C., Terry, H. E. and Burge, S. (1992). The California Family Health Project: IV. Family structure/organization and adult health, Family process, 31(4): 399-419.
Javidi, H. A., Asadi, E. and Ghasemi, N .(2015). The Relationship between adolescent- parent conflict, resiliency with adolescent psychological problems Second and third level education in four areas of the city Shiraz, Psychological research, 1(11): 75-96(Text in Persian).
Lehto, X. Y., Lin, Y. C., Chen, Y. and Choi, S. (2012). Family vacation activities and family cohesion, Journal of Travel and Tourism Marketing, 29(8): 835-850.
Lucia, V. C. and Breslau, N. (2006). Family cohesion and children's behavior problems: A longitudinal investigation, Psychiatry research, 141(2): 141-149.
Mabaso, Z., Erogbogbob, T. and Toureb, K .(2016). Young people’s contribution to the Global strategy for women’s, children’s and adolescents’ health (2016–2030), Bulletin of the World Health Organization, 94(5): 312-327.
Maher, F. (2004).  Risky behaviors in youth leisure; trends and patterns, Youth research, 6: 1-3(Text in Persian).
Marzban, A., Kave-Farsani, Z. A. and Bahrami, F. (2014). The validity and reliability of contingency of self-worth inventory among high school students in Isfahan, Psychological research, 9(4): 31-58. (Text in Persian).
Neighbors, C., Larimer, M. E., Markman, G. I. and Knee, C. R. (2004). Feeling controlled and drinking motives among college students: Contingent self-esteem as a mediator, Self and Identity, 3(3): 207-224.
Pilgrim, C., Abbey, A. and Kershaw, T (2004). The Direct and Indirect Effects of Mothers' and Adolescents' Family Cohesion on Adolescents' Attitudes Toward Substance Use, Journal of Primary Prevention, 24(3): 263-283.
Rabinowitz, J. A., Osigwe, I., Drabick, D. A. and Reynolds, M. D. (2016). Negative emotional reactivity moderates the relations between family cohesion and internalizing and externalizing symptoms in adolescence, Journal of adolescence, 53(Dec): 116-126.
Sadeghi, A., Asghari, F., Saadat, S. and Kupas, E. N. (2014). The Relationship between Family Cohesion and Coping Strategies with Positive Attitude to Addiction among University Students, Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 4(11): 285-294.
Santos, S., Crespo, C., Canavarro, M. C. and Kazak, A. E. (2017). Parents' romantic attachment predicts family ritual meaning and family cohesion among parents and their children with cancer, Journal of pediatric psychology, 42(1): 114-124.
Soboka, B. and Kejela, G. (2014). Assessment of Risky Sexual Behaviors among Arba Minch University Students, Arba Minch Town, Snnpr, Ethiopia, Journal of Child and Adolescent Behaviour, 23(April): 127-142.
Statistical center of Iran. (2013). Country Statistical Yearbook 1392. Tehran, Iranian Center for Statistics, 12-13. (Text in Persian).
Stevens-Watkins, D. and Rostosky, S. (2010). Binge drinking in African American males from adolescence to young adulthood: The protective influence of religiosity, family connectedness, and close friends’ substance use, Substance Use and Misuse, 45(10): 1435–1451.
Stoltz, S., van Londen, M., Deković, M., Prinzie, P., de Castro, B. O. and Lochman, J. E. (2013). Simultaneously testing parenting and social cognitions in children at-risk for aggressive behavior problems: Sex differences and ethnic similarities, Journal of child and family studies, 22(7): 922-931.
Zade-mohamadi, A., Ahamd-Abadi, Z. and Heidari, M (2011). Construction and Assessment of Psychometric Features of Iranian Adolescents Risk-Taking Seale, Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 17(3): 218-225(Text in Persian). 
Zaki, M. A. (2012). Validation of selfworth scale in boy and girl students of Isfahan high schools, psychological methods and models, 2(7): 63-85(Text in Persian).
Zargar, Y., Bahram-Abadi, R. and Bassak-nejad, S. (2012). A study of family processes as predictors of behavior problems among second grade high school students in Yasuoj, School psychology, 1(2): 77-103(Text in Persian).
مطالعات روان‌شناختی
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 50
اردیبهشت 1397
صفحه 147-162

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار